انجام موفقیت آمیز عملیات هات تپ در پتروشیمی مبین شرکت پیشگام صنعت ابزار و تیم هات تپ در عملیات انشعاب گرم ۲ اینچ روی خطوط لوله DS در ناحیه مخازن را با موفقیت به انجام رساندند.
هات تپ خطوط لوله مخازن و طراحی و ساخت اسپلیت تی برای مجتمع پتروشیمی مبین و خطوط فرساشیمی ، یکی از پروژه های عمده اخیر شرکت پیشگام صنعت ابزار در زمینه ارائه خدامت خطوط لوله به حساب می آید که تمامی مراحل فرایند با موفقیت و تأیید کار فرمای محترم به اتمام رسید. انجام چندین پروژه عملیات هات تپ روی خطوط و مسیر لوله هوای مخازن پتروشیمی مبین و خطوط فرساشیمی و ساخت اسپلیت تی بخشی از فرایند های عملیاتی این مجموعه بزرگ به شمار می رود.
انجام عملیات های هات تپ روی خطوط لوله هوا و نیتروژن در سایز های مختلف ، انجام عملیات هات تپ ۱۸ اینچ روی خط لوله ۲۰ اینچ در مجاورت فرساشیمی و ساخت اسپلیت تی جوشی در ابعاد مختلف بخشی از پروژه های شرکت پیشگام صنعت ابزار در مجتمع پتروشیمی مبین را شامل می شد.
یکی از عملیات های موفق ما در این مجتمع انجام هات تپ ۲ اینچ روی خط لوله DS در ناحیه مخازن می باشد. این عملیات از آن جا که روی خطوط لوله مخازن انجام می شد نیاز به اتخاذ تدابیر و مستلزم دستورالعمل های ویژه بود. تیم طراحی و مهندسی ما با در نظر گرفتن این شرایط فرایند انتخاب و نصب اتصال، تجهیز دستگاه هات تپ و در نهایت انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ را با سرعت و دقت و بدون بروز ایراد به اتمام رساند.
با توجه به حسن سابقه شرکت پیشگام صنعت ابزار نزد مدیران و بازرسان مجتمع پتروشیمی مبین، فرایند مذکور بر مبنای اعتماد متقابل و با همکاری فشرده و توأمان طرفین بدون وقفه صورت گرفت و در نهایت با رضایت کامل کارفرما ، انشعاب گرم جدید تحویل ایشان گردید.
اصولاً کار روی مخازن و خطوط و مسیر لوله مخازن حساسیت های ویژه خود را داراست ، علی الخصوص جوشکاری و نصب اتصالات مستلزم دقت بسیار بالا می باشد. پرسنل اجرایی شرکت پیشگام صنعت ابزار با توجه به تجربه و دانش خود در زمینه انجام هات تپ روی مخازن و خطوط لوله مخازن، فرایند مذکور را با لحاظ تمام جوانب و همه متغیر های دخیل در فرایند به انجام رسانده و توانستند با انجام عملیات هات تپ مذکور ، بر سرمایه فنی خود نزد کارفرمای محترم بیفزایند.
فیلم انجام عملیات هات تپ
این فیلم حاوی مراحل انجام عملیات استاپل یا انسداد خط لوله روی بخشی از یک خط لوله می باشد. چنان که پیداست، ابتدا عملیات هات تپ روی لوله انجام می شود و سپس در محل های انجام هات تپ، عملیات های بای پس و استاپل صورت می گیرد
استاپل یا انسداد از خطوط لوله ، عبارت است از مسدود کردن موقت بخشی از خط لوله به منظور انجام تعمیرات لازم یا تعویض قطعات و تجهیزات آن بخش لوله ، و سپس بازگرداندن جریان به بخش مسدود شده. این عملیات شامل حداقل ۴ عملیات انشعاب گرم هات تپ می باشد که ۲ مورد به منظور ایجاد خط موقت فرعی بای پس (By pass) و ۲ مورد نیز به جهت دسترسی به فضای درون لوله جهت وارد کردن پلاگ و مسدود کردن خط مورد استفاده قرار می گیرند.
به این ترتیب بدون قطع جریان سیال، می توان از طریق یک خط فرعی موقت، بخشی از سیال را از جریان تهی کرده و کارهای لازم را روی آن انجام داد. بنابراین، هات تپ بخش جدایی ناپذیر از عملیات استاپل محسوب می شود.
ویدئوی زیر به صورت شماتیک تمامی مراحل انجام عملیات استاپل را به تصویر می کشد.
هات تپ و انسداد لوله
شرکت هات تپ صنعت علاوه بر تأمین مواد ، در زمینه تهیه ابزار مورد نیاز برای انجام فرایند هات تپ و انسداد نیز دارای تجربه می باشد. ما برای تسهیل و رساندن منابع مورد نیاز به محل عملیات در کوتاه ترین زمان ممکن، تجهیزات هات تپ و انسداد خود را در شبکه گسترده ای از مکان ها مستقر کرده ایم. هات تپ صنعت برای تحقق حداکثر میزان رضایت مشتری تمام مراحل طراحی ، ساخت ، بازسازی و فروش اتصالات ، تجهیزات و مواد را در محل انجام پروژه ارائه می دهد . ما علاوه بر این دارای برنامه های آموزشی هات تپ و انسداد می باشیم.
ما مازاد بر انجام عملیات های هات تپ به شیوه ی سنتی ، توانایی انجام عملیات های متنوعی از جمله هات تپ آفست ، زاویه دار و خم را نیز دارا هستیم. هات تپ تک می تواند روی خطوط لوله با ترکیبات مواد گوناگون عملیات هات تپ انجام دهد.
هات تپ تک همچنین قادر به انجام انواع اقسام عملیات های انسداد خطوط و مسیر لوله است. از انسداد های سر محور و سر تا شو تا انسداد کیسه ای از جمله مهارت های این شرکت به شمار می آیند. هنگام نیاز به توقف های کوتاه، هات تپ تک دارای ابزار های جدا سازی خود مهار کننده همچون یک ابزار اضطراری ایمنی است که مانع ترشح هر گونه محتویات لوله به خط می شود که به صورت بالقوه می توانند منبع احتراق در جو باشند.
تکنیسین های مجرب ما آموزش های لازم برای انجام خدمات هات تپ ، انسداد و سایر خدمات را دیده اند. تمامی تکنیسن های ما به لحاظ ذهنی مطمئن، آموزش دیده در حوزه های خطوط لوله و بقاء در آب بوده و صلاحیت خود را از مراکزی که آموزش های تخصصی را در این زمینه ها می دهند کسب کرده اند.
توانایی های هات تپ
ما در زمینه هات تپ دارای توانایی های زیر هستیم:
در سایز های ۰/۵ اینچ تا ۴۸ اینچ.
عملیات تا دمای ۷۰۰ درجه فارنهایت
عملیات تا فشار psi2200
قابلیت پیش روی ماشین از ۱۲ تا ۱۲۰ اینچ
جنس لوله هایی که هات تپ بر روی آن ها مقدور است:
فولاد کربنی
فولاد ضد زنگ
آهن چدنی و نشکن
نیکل
آلیاژ های ویژه و غیر معمول
Pvc ها
پلی اتیلن
لوله بتنی – سیلندری پیش تنیده
لوله بتنی تقویت شده
همچنین در زمینه انسداد دارای قابلیت های زیر هستیم:
از سایز ۰/۵ تا ۳۶ اینچ
عملیات تا فشار psi2200
عملیات تا دمای ۷۰۰ درجه فارنهایت
انواع انسداد:
سر محور
سر تاشو
انسداد خطوط مستقیم
انسداد کیسه ای
برای دیدن ویدیو های بیشتر از هات تپ به اپارات مراجعه کنید.
برای تعریف ساده انجام عملیات هات تپ باید بگوییم که این فرآیند ایجاد یک اتصال از طریق جوشکاری و انشعاب جدید بر روی لوله هایی که در صنایع مربوطه در حال سرویس دهی هستند.
مهم تریت خصلت انجام عملیات هات تپ اجرای آن بدون نیاز به تخلیه و یا قطع جریان لوله و تانکر های ذخیره سازی و مخازن می باشد.
عملیات هات تپ در چه صنایعی کاربرد دارد؟
انجام عملیات هات تپ در صنایع مرتبط به پالایشگاه های پتروشیمی، معدن کاری ها، تاسیسات مربوط به شرکت های گاز و شهرداری ها، مراکز کارگاهی، خطوط لوله فرآیندهای نفتی و گازی و… به طرق مختلف انجام می شود.
علاوه بر این موارد هات تپ کاربردهای دیگری نیز دارد که از جمله آن ها می توان به اندازه گیری دقیق در تاسیسات ابزار، بازرسی های مخازن و مسیر لوله ها، کنترل کیفیت محصول و تعمیرات و نگهداری خط اشاره کرد.
مزایای هات تپ
بالا ترین مزیت انجام عملیات هات تپ کم هزینه بودن است.
به این ترتیب که بدون پرداخت هزینه های گزاف و اتلاف وقت و در پی آن به وجود آمدن خرابی و صدمات می توان انشعابات جدید را ایجاد نمود. همچنین با استفاده از انجام عملیات هات تپ می توان انشعابات را برای تاسیس و اتصال در مسیر لوله ها به وجود آورد.
یکی از بهترین کاربرد های هات تپ ایجاد سهولت در کنترل کیفیت می باشد. به این منظور که به وسیله ی آن امکان نصب پورت های نمونه گیری نیز اسان می گردد .
کاربرد دیگر آن در ارتباط با صنایعی است که با فرآورده های سیال سروکار دارند. به عنوان مثال در فرودگاه های بین المللی از عملیات هات تپ برای نصب و اتصال لوله های سوخت جت استفاده می کنند.
علاوه بر این موارد نشتیهایی که گاهی در لوله ها پیش می آیند در این زمینه چندان تأثیرگذار نیستند چرا که خدمات تعمیر نشتی در هات تپ برای مجموعه مشکل ساز نخواهد بود:
انجام عملیات هات تپ بی وقفه و بدون استراحت خط صورت میگیرد.
خدمات بسیار انعطافپذیر بوده و با توجه به نیاز مجموعه انجام می شود و قابل سرویسدهی در تمام ساعات می باشد.
تمام فرآیند تعمیر نشتی در مدت زمانی حدود یک ساعت انجام می شود.
خدمات دارای هزینه ای پایین بوده تا عملیاتی مقرون به صرفه برای مجموعه محسوب گردد.
این فرآیند مطمئن بوده و دارای ضمانت کیفیت میباشد.
مشکلات احتمالی در انجام هات تپ
همانطور که می دانید هر فرایندی دارای محدودیت ها و مشکلات احتمالی می باشد که به عوامل مختلفی بستگی دارد که با دقت بیشتر و بالا بردن کیفیت متریال های مصرفی احتمال بروز این مشکلات و درصد ریسک خرابی را به کم ترین حد ممکن رساند.
اما فراموش نکنید که خطرات احتمالی انجام عملیات هات تپ را می توان با بکارگیری پرسنل مجرب و مسلط به کار و هم چنین استفاده از متریال های مناسب و لوله هایی با امکان ایجاد اتصال و انشعاب قابل پیشگیری می باشد.
خدمات هاتتپ روی انواع خطوط لوله
انجام عملیات هات تپ بهترین پاسخ برای بروز مشکلات در خطوط لوله ها می باشد و این خدمات خط لوله منطبق با نیازهای صنایع مربوطه انجام می گردد. مشتریان به انجام خواهیم رساند. عملیات هات تپ توانایی انجام تحت فشار بر روی انواع مسیر های لوله و مخازن را دارا می باشد.
به طور کلی باید گفت انجام عملیات هاتتپ یا انشعاب تحت فشار روشی بی نظیر برای ایجاد یک انشعاب روی مسیر لوله های حاوی سیال است. اما انجام این مراحل نیاز به دستگاه های متعدد، اصولی مهم و بکار گرفتن تیمی مجرب داد. این دستگاه ها شامل یک دستگاه هاتتپ، یک ولو آببندی شده دقیق و تعدادی اتصال است که بر روی لوله ها جوشکاری میشود. اما اسپلیتی و سدلنیپل از اتصالات مهم، اصلی و کاربردی در فرآیند هاتتپ به شمار می روند. این موارد توسط شرکت تولید تا در انجام عملیات ها مورد استفاده قرار گیرند.
شناخت دستگاه های هاتتپ
دستگاه هات تپ: این دستگاه دارای یک مته بوده که کار آن سوراخ کردن لوله پس از تغذیه از جانب گیربکس است.
دستگاه ولو: ولو نیز یکی از عناصر و دستگاه های مهم و ضروری در انجام عملیات هاتتپ به شمار می رود. متخصص با توجه به میزان فشار و نوع سیال داخل لوله، از ولوهای توپی، دورازهای، ساندویچی و… استفاده میکند. دستگاه ولو مورد استفاده باید کاملا آب بندی شده باشد. علاوه بر این موارد باید توان آببندی خط لوله در محل انشعاب و اتصال را داشته باشد.
شرایط انجام هات تپ
همانطور که می دانید اصول و ماهیت در کارکرد میدانهای نفتی و گازی، پالایشگاه های متعدد ، پتروشیمی ها و نیروگاه های حرارتی طوری است که پس از مدتی مجموعه را مجبور به تغییر مسیر لوله ها یا گسترش خطوط آن ها می کند. انجام تعمیرات، رسوبزدایی، نشتی یا زنگ زدگی و… از دلایل این اجبار به شمار می رود. به همین علت خطوط لوله دستخوش تغییر و تحولات بسیار گسترده ای در طول سال خواهد شد. اما عملیات هات تپ نیز تمامی نیاز های این صنایع را پوشش میدهد.
این عملیات تا به امروز نقشی حائز اهمیت در بهبود فرآیند توسعه یا تعمیر مسیر لوله ها نیز داشته است. این فرآیند علاوه بر این که از کاهش فعالیت خط لوله جلوگیری میکند، موجب کاهش انتشار گاز متان از میان مسیر لوله ها می شود. همچنین بر ایمنی و کارایی حین عملیات می افزاید. اما فراموش نکنید که رسیدن به این هدف و کیفیت مشروط به رعایت اصول ایمنی و جدی گرفتن اصول فنی، محاسبه ی تمام متغیر ها و مواردی است که میتوانند بر کیفیت و انجام صحیح این عملیات تاثیر بسزایی داشته باشند.
بنابراین با توجه به موارد ذکر شده دانستن چند نکته به عنوان مقدمه ای بر متغیر ها خالی از لطف نیست.
انجام عملیات هاتتپ در چندین دهه گذشته بر عهده شرکت های انتقال و توزیع بوده است. با توجه به اینکه حین انجام فرآیند باید سیال درون خط لوله حفظ شود و از انتشار آن به محیط بیرون ممانعت شود، میتوان عملیات را در شرایط متفاوت و خاصی انجام داد. چرا که خطرات حاصل از این انتشار را می توان را با درایت و تجربه رفع کرد. خصوصاً در مورد سیالات سمی که بسیار خطرزا هستند و متخصص باید بسیار محتاط باشد.
نقطه انتخاب شده برای جوشکاری و ایجاد انشعاب بر روی مسیر لوله باید فاقد ذره ای خوردگی، ترکخوردگی ناشی از فشار و یا لایه لایه بودن باشد. چرا که این ایراد ها حتی اگر حین انجام عملیات خود را نشان ندهند، ممکن است بعد ها موجب بروز خطراتی جبران ناپذیری چون نشتی و انفجار شوند.
برای اتثال یا ایجاد انشعاب جدید بر روی لوله هاییار جنس فولاد، یهتر است اتصال از نوع یک سه راهی اسپلیتی باشد که به لوله جوش زده میشود. از این رو، حین انشعاب روی سیمان آزبست یا چدن نشکن، بتن اتصال روی لوله جوش نمی خورد. بنابراین در این حالت باید از اتصالات جایگزین دیگری چون سدل اتصالی مکانیکی و… استفاده کرد.
استاپل
استاپل چیست؟ استاپل یا عملیات انسداد خط لوله فرآیندی برای قطع جریان لوله ها و ایجاد انسداد بر روی مسیر است. با این کار میتوان قسمتی از خط لوله اصلی را از مسیر خارج کرد تا تعمیرات و تغییرات و یا جایگزینی های لازم را در مسیر و روی لوله ها انجام داد. این انسداد و قطع شدن جریان بر روی انواع خطوط لوله و حاوی سیالات مختلف نیز امکان پذیر است سیالاتی چون گاز، آب، فاضلاب و نفت و…
به جرات می توان گفت مهم ترین کاربرد عملیات استاپل، هنگامی است که خط لوله نیاز به تعبیه یا تعویض ولوهای نصب شده در محل است.
چگونه عملیات استاپل امکان پذیر است؟
با انجام دو عملیات هاتتپ و در پی آن قطع جریان لوله از دو طرف، یک مسیر فرعی bypass برای ادامه جریان و عدم قطع فعالیت خط تعبیه میشود تا شرایط برای اجرای مراحل تعمیر، بدون توقف فعالیت ها فراهم گردد. به این ترتیب با ایجاد انشعاب فرعی، میتوان در ادامه مسیر لوله اصلی که از خط خارج شده دستورات لازم را انجام داد و اقدامات مربوطه نظیر تعمیر، تعویض و تغییر یا تعبیه ولو را انجام داد.
اصول لازم برای عملیات استاپل
برای انجام این عملیات نیاز به اصول ۴ گانه زیر داریم:
برنامه جامع آنالیز ریسک با توجه به استاندارد های واحد و توصیه شده ایمنی جهت اطمینان خاطر از ایمنی پرسنل و نیروی کار، همچنین صحت عملکرد خط.
در نظر داشتن برنامهها و مرور ساختار های لازم جهت جلوگیری از هر گونه خرابی و قطعی جریان سیال در مسیر لوله هنگام اجرای عملیات
در اختیار داشتن برنامه ای دقیق و مهندسی شده برای تمام فرآیند های عملیات
تهیه فهرستی کامل از ریز تمام مراحل کار، شامل تاریخ و مدت زمان اجرای هر فعالیت برای هر مرحله
علت اجرای عملیات استاپل
ارائه خدمات به فرآیندهای صنعتی مشتریان و محافظت از فرایندهای ویژهشان
جلوگیرب از وقوع هر گونه آلودگی و یا هدر رفتن سیالات درون خطوط لوله
ممانعت از نشر مواد سمی یا مضر در محیط
ممانعت از آتش سوزی
جلوگیری از دست رفتن زمان
آموزش و به دست آوردن پرسنل کارآمد در انجام عملیات هات تپ اثرگذار
خدمات استاپل
جدا کردن قسمتی از خط لوله عملیاتی به جهت انجام عملیات جایگزین سازی
دستگاه هات تپ ماهیتاً جزو زیرمجموعه کارهای گرم محسوب می شود. این دستگاه انشعاب گیری از خط لوله را به صورت گرم انجام می دهد و به همین دلیل الزامات کار گرم برای کار با آن باید تمام و کمال لحاظ شود. به طور کلی کار گرم به فرایندهایی گفته می شود که ضمن انجام ایجاد احتراق، اشتعال و انفجار می کنند و برای این که این دست فرایندها ایمن و مطمئن صورت گیرند باید تمامی الزامات کار گرم در خصوص شان رعایت شود.
دستگاه هات تپ متشکل از اجزای زیر است که در کنار هم فرایند انشعاب گیری را به انجام می رسانند. برای آنالیز این کار و مشکلات و آسیب های که می تواند به صورت بالقوه برای کار داشته باشد باید اجزای تعیین کننده دستگاه و نقشی که در کار گرم هات تپ دارند تعیین شود:
دستگاه هات تپ یک شفت بلند دارد که یک سر آن به انتهای دستگاه متصل است و سر دیگر آن به کاتر وصل می شود. در واقع این دستگاه منشأ حرکت و پیشروی و عقب گرد دستگاه به شمار می رود و نیروهای وارده از مجرای این شفت به کاتر منتقل می شود.
کاتر جزو اصلی درکیر در فرایند انشعاب گیری گرم است. این ابزار گردبر با لوله درگیر می شود و آن را به سایز مورد نظر عملیاتی می برد. کاتر نیروی خود را از ضفت می گیرد و ضمن حرکت دورانی و پیشروی همزمان عملیات را به انجام می رساند.
کاتر در واقع اصلی ترین جزء در عملیات برش لوله به این شیوه کار گرم است و به همین دلیل باید در خصوص آن تدابیر ویژه اندیشید. در واقع کار گرم هات تپ گیری را می توان در درگیری کاتر با لوله و برش لوله خلاصه کرد. از این فرایند می تواند خطرات زیادی متوجه مجموعه شود که باید نسبت به آن ها وسواس کافی را به خرج داد. برای ممانعت از بروز سانحه از ناجیه دستگاه هات تپ می توان اقدامات زیر را به انجام رساند:
اقدامات احتیاطی
برای این که ایمنی فرایند هات تپ گیری را تضمین نماییم باید در درجه اول شرایطی را فراهم کنیم که دستگاه هات تپ بدون بروز هر گونه ابراد جانبی فرایندهای مربوط به خود را به درستی انجام دهد. اختلال در روند کاری این دستگاه می تواند آسیب هایی چبران ناپذیر به یک مجموعه بزند. از تخریب فرایند تا آسیب دیدن تجهیزات و ماشین آلات نظیر خود دستگاه هات تپ، تا آسیب کلی به مجموعه می توانند گریبان گیر یک عملیات غیر استاندارد شوند. از این رو اقدامات احتیاطی برای عملکرد صحیح دستگاه hot tap ضروری هستند.
اقدامات پیشگیرانه:
برخی اقدامات باید پیش از آغاز عملیات انجام شوند تا نسبت به حطرات محتمل پیش بینی های لازم صورت گیرد. دسنگاه هات تپ متغیرهای عملکردی تعیین کننده ای دارد و باید نسبت به آن ها اهتمام ویژه داشت. پیش از آغاز عملیات باید تدابیر لازم اندیشیده شود که کاتر در حین کار دچار آسیب نشود. انتخاب الماسه های مناسب، نصب استاندارد کاتر، به کار گیری اپراتورهای متبحر و مواردی از این دست می توانند به برش مناسب لوله توسط کاتر کمک کنند. همچنین سایر اجزای دستگاه هات تپ نیز باید بازرسی شده باشند.
پیگیری مسیرهای تردد نیروی کار، راه فرار اضطراری، ابزارهای کمک های اولیه و پیش بینی ابزارها و نیروهای اطفاء حریق از نکاتی است که پیش از آغاز کار باید به آن ها توجه داشت. ممکن است با وجود تمام پیش بینی ها، بدلیل وجود متغیرهای پیش بینی نشده به یکباره دچار سانحه شویم و در این شرایط باید ابزارها و امکانات مورد نیاز برای رفع ایراد موجود باشند.
اقدامات عملیاتی:
دستگاه هات تپ در حین اجرای عملیات در معرض فشار از چند ناحیه است؛ فشاری که از موتور محرک هیدرولیکی به گیربکس دستگاه هات تپ وارد می شود و حرکن دورانی آن را موجب می شود، فشاری که اپراتور وارد کرده و پیشروی دستگاه را مقدور می سازد، فشاری که از ناحیه لوله به کاتر و شفت hot tap machine ایجاد می شود که این فشار در شروع درگیری کاتر با لوله آغاز می شود، و نهایتا فشاری که حین برش لوله توسط دستگاه هات تپ از حانب سیال به این دستگاه وارد می شود. دستگاه هات تپ باید به گونه ای آماده شده باشد که بتواند تمامی این فشارها را دفع کند. تجهیزات و اتصالات و قطعات دستگاه هات تپ عامل اصلی در تحمل فشار وارده از این ناحیه هستند. اگر این ابزارها، محل نصب آن ها و کارکرد آن ها متناسب با فشارهای ذکر شده نباشد بدون شک دچار ایراد در کار خواهیم شد.
عامل دیگری که می تواند در تعیین میزان فشار وارده به دستگاه هات تپ اثرگذار باشد نحوه باردهی به کاتر و سرعت پیشروی آن در حین برش است. اگر این سرعت بیش از اندازه باشد می توان منشأ بروز خطا و ایراد در کار شود و از این رو به کار گماردن یک نیروی کار متخصص و متبحر در کنار دستورالعمل ها و آموزش های لازم به او می توانند بر ضریب امنیت کار و کارکرد دستگاه hottap در حین برش اثر قابل ملاحظه ای بگذارند.
اقدامات پس از برش لوله:
با برش کامل لوله می توان گفت عملیات به اتمام رسیده است اما کل فرایند هنوز به اتمام نرسیده است و همچنان برخی خطرات کار را تهدید می کنند. مورد اول نحوه باز کردن دستگاه هات تپ و اتخاذ تدابیر برای انجام این کار بدون بروز نشتی یا هر ایراد دیگری است. در این خصوص باید ابتدا به ساکن دستگاه را کاملا به عقب راند و ولو را بست تا بتوان بدون هر گونه ایرادی دستگاه هات تپ را باز کرد.
نکته دیگر در نحوه انتقال دستگاه هات تپ است که باید حساسیت های ویژه را لحاظ کرد. سقوط یا بروز ضربه از ناحیه دستگاه هات تپ به هر شیئی می تواند اسیب زا باشد. بنابراین فرایند انتقال hottap machine به محیطی دور از محل انجام عملیات نیازمند اتخاذ تدابیری است که بیشتر جنبه ایمنی دارند.
رعایت الرامات کار گرم در خصوص دستگاه هات تپ واجد اهمیت اساسی است. این دستگاه ضمن کارکرد خود می تواند خطاهای بالقوه با ضریب آسیب بسیار بالا را به یک مجموعه تحمیل کند و از این پیش بینی حوادث، سوانح و ایرادات احتمالی از نکات مهم در کار با دستگاه هات تپ است.
برای انجام عملیات هات تپبه بهترین نحو، باید مجموعه عوامل دخیل در فرایند به بهترین شکل سازماندهی و آماده شده باشند تا اجرای فرایند با کمترین ایراد و بیشترین بازدهی به ثمر برسد. عملیات هات تپ مجموعه عواملی به عنوان پیش شرط خود دارد که رعایت نکردن هر کدام از آن ها به معنای در معرض خطا قرار دادن فرایند خواهد بود. مجموعه روش های اجرای عملیات هات تپ، طراحی ها و برنامه های hot tap، نیروی کار اجرایی عملیات و سایر عوامل، مولفه هایی هستند که گرچه جداگانه، اما به صورت یک کل به هم مرتبط به همدیگر زنجیر شده اند و در نظر نگرفتن هر کدام از آن ها به کل کار آسیب خواهد رساند.
یکی از مولفه های اثرگذار و بسیار مهم در اجرای عملیات هات تپ متریال هایی است که برای ساخت قطعات و اتصالات، و نیز اجرای عملیات هات تپ برگزیده می شوند. اغراق در خصوث اثرگذاری این مولفه ها همواره مفیده به فایده خواهد بود چرا که مجری hottap با به کار گماردن بهترین نیروی انسانی و به روزترین روش های اجرایی عملیات هات تپ، اگر در خصوص تهیه و تأمین متریال های ساخت دچار ایراد شود تمامی فعالیت های بی ثمر باقی خواهد ماند و از این رو ترجیح بر آن است که در خصوص این آیتم احتیاطات خاص مبذول شود. انتخاب بهترین متریال همواره به معنای برگزیدن مستحکم ترین ابزارهای ساخت نخواهد بود.
متریال ها در عملیات هات تپ در تمامی مراحل مورد استفاده قرار می گیرند. طیف گسترده ای از مواد متریال ها را می توان در هر کدام از این مراحل نام برد و در خصوص ویژگی هایی که می بایست داشته باشند اشاراتی را افزود. اما در این نوشتار فرض بر آن است که اتصال خط لوله برای انجام عملیات هات تپ با بهترین کیفیت ساخته شده و نصب گردیده است، و تست های لازم فشار نیز با موفقیت روی آن انجام شده است. بنابراین به آن دسته از متریال هایی خواهیم پرداخت که برای انجام خود عملیات مورد استفاده قرار می گیرند.
اولین و مهم ترین فرایند برای اجرای هات تپ پس از نصب اتصال، آماده سازی دستگاه hot tap خواهد بود. باید توجه داشت که به اقتضای هر عملیات هات تپ، دستگاه مناسب با سایز و مختصات فشار و دمای آن باید آماده سازی و تجهیز شود تا عملیات به نو احسن انجام گیرد. معمولاً اگر دستگاه هات تپ قابلیت های عملیاتی متناسب با پروژه را داشته باشد دیگر نیازی به باز کردن آن و انجام اصلاحات لازم روی شفت و گیربکس دستگاه وجود نخواهد داشت. اما گاهی اوقات به اقتضای شرایط فنی عملیات یا آسیب دیدن دستگاه هات تپ و بروز ایراد در عملکرد آن می بایست، دستگاه را باز کرده و تعمیرات و تعویض اجزا و قطعات را روی آن انجام داد. برای مثال زمانی که عملیات روی خط لوله بخار انجام می گیرد و نسبت به میزان مقاومت دستگاه در مقابل فشار و دمای بخار اطمینان نداریم بهتر آن است که عملیات های اصلاحی و تقویتی روی دستگاه انجام گیرد تا برای انجام فرایند به شکلی مطمئن آماده شود. در این شرایط شفت دستگاه مورد آزمون قرار می گیرد و ضریب مقاومت آن سنجیده می شود. در صورت بروز ابهام در خصوص توان این قطعه از دستگاه، باید شفت را با استفاده از اجزای تقویتی پشتیبانی کرد و حتی ممکن است به این جمع بندی برسیم که شفت مذکور به کل برای انجام عملیات مناسب نبوده و نیاز به تعویض آن وجود دارد. در این حالت، در خصوص سفارش شفت یا تهیه متریال های آن باید محاسبات دقیق فنی صورت گیرد تا بهترین آلیاژ برای انجام کار انتخاب شود. باید توجه داشت که بهترین آلیاي به معنای سنگین ترین آلیاژ نیست. چه بسا آلیاژهای سنگین به صورت بی مورد بر وزن دستگاه هات تپ افزوده و زمان استهلاک آن را کاهش دهند.
در خصوص گیربکس نیز تقویت های لازم از طریق فرایندهای طراحی و برنامه ریزی، و آنالیز مهندسی انجام می گیرد و بر اساس آن قطعات با جنس و آلیاژ مناسب برای ساخت اجزای تقویتی تهیه می شوند. همچنین برای تقویت خود دستگاه هات تپ و اتصالات آن روی همدیگر نیز می توان با چاره اندیشی های مهندسی، قطعات با متریال های مناسب را بدان افزود و با استفاده از قابلیت شان بر ضریب اطمینان کار نهایی اضافه کرد.
اما آیتم مهم تر آماده سازی کاتر و هولدر آن به منظور برش گرم لوله از طریق فرایند hottap است. کاتر دستگاه هات تپ ابزاری گردبر است که فرایند ضمن دوران حول محور مته راهنمای خود، لوله را به سایز مورد نظر می برد. حین برش فشار زیادی به کاتر وارد می شود و این اتصال متوجه تنش بالایی خواهد بود. این امر در خصوص برش گرم لوله هایی که ضخیم تر بوده و آلیاژ سنگین تری نیز دارند بیشتر صدق خواهد کرد. از این رو باید در انتخاب جنس کاتر دقت ویژه ای را به خرج داد. در صورتی که کاتر در برابر فشار وارده از ناحیه درگیری خود با لوله حین برش توان و تحمل کافی را نداشته باشد، حین فرایند hot tap ضمن برش ممکن است دچار کج تابی و اعوجاج شود و کارکرد خود را از دست بدهد. بنابراین در خصوص متریال ساخت کاتر باید حساسیت داشت. همچنین الماسه های کاتر که وظیفه اصلی برش لوله را انجام می دهند نیز باید قابلیت برش لوله به مطمئن ترین شکل ممکن را داشته باشند. در غیر این صورت بدیهی است که برش گرم لوله به مشکل دچار خواهد شد.
متریال های ساخت و نصب در دستگاه هات تپ همگی بر اساس مشخصات فنی لوله و سیال درون آن برگزیده می شوند. مجری عملیات هات تپ باید درک مهندس دقیق و عمیقی از فرایند داشته و متریال های ساخت را به گونه ای برگزیند که ضمن پیشگیری از بروز آسیب به هر یک از مراحل هات تپ، فشار و وزن اضافی نیز به دستگاه و اتصالات وارد نشود. در خصوص متریال های مذکور نباید دچار افراط و تفریط شد. تقریط و اهمال در خصوص اهمیت فاکتورهای فنی در انتخاب متریال ها باعث بروز آسیب به فرایند خواهد شد و افراط بیش از اندازه در انتخاب سهت ترین متریال ها نیز سبب می شود بار اضافی بر عملیات هات تپ وارد شود و بهره وری و کارآمدی آن کاهش یابد. برگزیدن راهی میانه در این دو حد مستلزم مطالعات مهندسی و اجرایی برای عملیات هات تپ است.
عملیات هات تپ اغلب بر روی خطوط لوله انجام می شود. در زمانی که واحدهای صنعتی درگیر در فرایندهای صنعتی در صدد باشند که ضمن حفظ فرایندهای خویش دست به انجام عملیات هایی نظیر انشعاب گیری و برش از روی خط لوله بزنند می توانند از عملیات انشعاب گیری hot tap استفاده کنند. در این فرایند دستگاه هات تپ ضمن درگیر شدن با لوله آن را می برد و به این ترتیب مجرب فرایند به هدف مد نظر خویش دست می یابد. در عملیات هاتتپ علاوه بر پیشبرد آیتم هایی که به دستگاه هات تپ و نفس عملیات مربوط می شود، باید به داده های فنی نیز استناد کرد. در واقع این داده ها حکم مواد خام و منابع اصلی تعیین کننده خط مشی عملیات hot tap خواهند بود و تمامی فرایندها از طرح و ندوین مستنداتی چون دستورالعمل هات تپ، تا جوشکاری خط لوله و نیز فرایند اجرایی عملیات hot tap تحت تأثیر آن انجام می شوند.
از این رو جمع آوری و دریافت داده های فنی اولین گام در اجرای برش گرم هات تپ به شمار می رود. در خصوص داده های فنی اجرای عملیات hottap می توان به موارد زیر استناد کرد. مجری کار پیش از انجام عملیات باید این داده ها را از طریق مجاری ممکن از جمله مکاتبات با کارفرما و نیز بازدید حضوری از سایت جمع آوری کرده و بر اساس آن در خصوص الزامات و شرایط کار گرم هاتتپ اظهار نظر نماید:
داده های خط لوله: منظور اطلاعاتی است که مربوط به خود خط لوله اصلی می باشد و در خصوص آن باید بیشترین دقت اهتمام شود. قطر لوله اصلی اولین مورد از این داده هاست. این امر برای ساحت اتصال و نیز تنظیم و مجاسبه میزان پیشروی لازم دستگاه هات تپ دارای اهمیت می باشد. مورد دوم در این خصوص ضخامت اسمی لوله است که می بایست از کارفرما دریافت شود. منظور از ضخامت اسمی، ضخامت لوله در زمانی است که هنوز به بهره برداری نرسیده بوده است. در واقع یکی از خروجی های فرایند طراحی پایپینگ همان ضخامت اسمی است که بر اساس شرایط خط، سیال درون آن و سایر مقولات فنی انتخاب شده است. در ضمن انجام تست اولتراسونیک برای محاسبه حدافل ضخامت واقعی خط در ناحیه ای که عملیات هات تپ در آن انجام می شود از دیگر نکاتی است که باید حاصل شود. مجری hottapping باید بداند که عملیات روی چه ضخامتی در حال انجام خواهد بود. اگر ضخامت از حد مشحصی پایین تر بود باید تدابیر ویژه اندیشید و نسبت به اجرای عملیات هات تپ حساسیت بیشتری به خرج داد.
داده های انشعاب: علاوه بر سایز لوله اصلی، سایز انشعاب نیز از داده های مهم برای تدوین طرح انجام عملیات hot tap operation است. بسیاری از طراحی ها و تنظیمات، از جمله طراحی و ساخت اتصال، آماده سازی دستگاه هات تپ و نصب کاتر روی آن، محاسبات مربوط به میزان پیشروی لازم، انتخاب ولو و برخی موارد دیگر وابسته به سایز انشعابی هستند که قرار است از خط لوله گرفته شود. بدیهی است که اگر نسبت سایز انشعاب به سایز لوله اصلی نزدیک تر باشد کار ما برای انجام عملیات هات تپ دشوارتر خواهد بود. در این شرایط محاسبه میزان پیشروی لازم و لحاظ کردن آن در حین اجرای عملیات دارای اهمیت و اولویت اساسی است. در صورتی که به این نکته توجه نشود آسیب قابل ملاحظه ای متوجه عملیات hottapping خواهد شد، چرا که ممکن است پیشروی بیشتر از حد مجاز بوده و لوله اصلی از این حیث دچار آسیب و ایراد شود.
مشخصات فنی: در این خصوص نیز باید ملاحظات ویژه داشت چرا که بسیاری از زیرفرایندهای هات تپ مربطو به مشخصات فنی است که از خط لوله خواهیم گرفت. فشار سیال یکی از اصلی ترین این داده هاست که می بایست نسبت به آن توجه ویژه داشت. مجری کار گرم هات تپ باید فشار طراحی کار را کارفرما دریافت کند و خود نیز ضمن بازدید حظوری فشار کاری را مورد پایش قرار دهد. همجنین فشار کاری در زمان اجرای hot tapping operation نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و باید نسبت به آن هماهنگی های لازم صورت گیرد. مجری هات تپ باید بداند که در زمان اجرای عملیات های جوشکاری اتصال روی خط لوله و نیز هات تپ، مجموعه تحت چه فشاری خواهد بود. این داده ها به او کمک خواهد کرد که اتصال مورد نظر را بر اساس فشار تنظیم شده طراحی کند و بسازد. فشار طراحی مرجع ساخت اتصال و آماده سازی دستگاه hot tap machine خواهد بود. میزان این فشار باید حداکثر میزان فشاری باشد که از ناحیه خط لوله قرار است بر اتصال و انشعاب جدید وارد شود.
موقعیت هات تپ: شرایط محیطی کار و موقعیتی که خط لوله هات تپ خواهد داشت از دیگر عواملی است که پیش از اجرای عملیات باید نسبت به آن مطلع شد. ارتفاعی که لوله در آن قرار گرفته یا عمق آن، لوله ها یا سایر تجهیزاتی که در مجاورت خط لوله نصب می باشند، شرایط تردد و امکان داربست بندی در حوالی محیط برای استقرار نیروی کار و تجهیزات و ایمنی محل انجام کار در مقابل محاطرات طبیعی و فنی نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرند. از این رو باید ارتفاع کار، زاویه عملیات هات تپ، عمودی یا افقی بودن خط و مواردی از این دست مشخص و روشن باشند تا مجری کار گرم هات تپ بتواند بر اساس آن ها به استانداردها مراجعه کرده و دستورالعمل های ویژه انجام عملیات را تدوین نماید.
تهیه این دست مستندات از لوازم اصلی و اولیه کار گرم هات تپ است. مجری عملیات باید تمامی این موارد را تجمیع کند و بهتر است خود نیز در محل حضور به هم رساند تا در جریان و کم و کیف فرایند قرار گیرد و درکی دقیق تر شرایط کار داشته باشد. همه این موارد ضامن اجرای یک عملیات hot tap خوب خواهند بود. اجرای هاتپ تپ را نمی توان یک عملیات ساده خواند و به لحاظ طبقه بندی جزو فرایندهای ویژه خطوط لوله است. از این رو اهمال در خصوص هر یک از گام های آن به هیچ عنوان مجاز نیست.
اجرای هات تپ از جمله فرایندهای دشوار و تخصصی در خطوط لوله و مخازن محسوب می شود که با توجه به برخی نکات اغلب کارفرمایان ترجیح می دهند برای انجام آن از پیمانکاران و مشاوران تخصصی امر استفاده کنند. از جمله عواملی که ایشان را به برون سپاری فرایند اجرای هات تپ وامی دارد می توان به نکات زیر اشاره کرد:
اجرای هات تپ نیازمند آموزش های تخصصی و مهارت کافی جهت هدایت دستگاه و بارگیری و برش گرم لوله است. این مهم مستلزم آن است که کارفرما تنی چند از نیروی کار خود را برای میان مدت جهت دریافت آموزش های لازم به مراکز آموزشی و عملیاتی بسپارد که به معنای صرف هزینه و زمان خواهد بود. مهم تر آن که نیروی آموزش دیده تازه در ابتداری کار خود می باشد و زمان زیادی باید صرف شود تا وی تبدیل به یک مجری و اپراتور متبحر هات تپ شود. به این معنا که او باید در محیط عملیاتی قرار بگیرد و در شرایط زنده خط لوله عملیات اجرای هات تپ را انجام دهد تا نسبت به عوامل تعیین کننده در آن اشراف حاصل کند. بدیهی است این امر نیازمند سرمایه گذاری زمانی میان مدت است.
نکات فوق زمانی مهم تر خواهند شد که بدانیم اجرای هات تپ معمولاً جزو فرایندهای روزمره واحدهای صنعتی نیست و از این رو نیازی به داشتن اپراتورهای اجرایی تمام وقت برای مجتمع صنعتی مذکور وجود نخواهد داشت.
نکته دیگر این است که با توجه به تناوب محدود عملیات اجرایی هات تپ، نیازی به تأمین و خرید دستگاه نیز وجود ندارد. این دستگاه خصوصاً برای عملیات های سایز بزرگ قیمت نسبتاً بالایی را دارد و برای هیچ واحد صنعتی با هر میزان از ارزش افزوده توجیهی برای خرید یک یا چند دستگاه که ممکن است حتی مورد کاربردی هر ساله هم نداشته باشند وجود ندارد. در این شرایط بهتر است از مجریان دارای این دستگاه استفاده شود.
انشعاب گرم یک فرایند ویژه با عوامل تعیین کننده بی شمار است. هر چقدر در تدوین دستورالعمل ها و روش های کار اختیاط و دقت به خرج داده شود باز هم نمی توان به طور قطع گفت که تمامی متغیرها لحاظ شده اند. از آن جا که کار ماهیت زنده دارد می توان به عوامل پرشماری اشاره کرد که به نوبه خود استعداد تأثیرگذاری بر فرایند را خواهند داشت. اجرای هات تپ در عمل با سطح تئوری بسیار فاصله دارد و این نکته را باید درک کرد که در تدوین دستورالعمل ها باید تا جای ممکن تئوری را به شرایط اجرایی و عملیاتی نزدیک کرد و نه برعکس. درک این مطلب جز از طریق تجربه حاصل نخواهد شد.
هیچ تیم مهندسی نمی تواند ادعا کند که در دستورالعمل های تدوینی خود تمامی متغیرهای تأثیرگذار بر اجرای هات تپ را شناسایی و لحاظ کرده است. بدیهی است که یک مجری نا آشنا و ناشی در این زمینه دچار اشتباه خواهد شد و با بسنده کردن به داده های مهندسی ممکن است حتی دچار بروز خرابی و آسیب بر واحد صنعتی شود. فقط مجریان متبحر، کارآزموده، با دانش و تجربه بالا می توانند به این نکته واقف شوند که اجرای هات تپ عوامل تعیین کننده اما پنهان و نا آشکار پرشماری را خواهد داشت. در چنین شرایطی وظیفه اپراتور اجرای هات تپ است که شرایط را تحت کنترل خود درآورد. اپراتور کار گرم انشعاب گیری باید تجربه کافی جهت شناسایی سریع متغیرهای مذکور را داشته باشد. این متغیرها و عوامل یا می توانند شاخص های محیطی باشند، یا ایمنی و یا فنی.
با توجه به عوامل برشمرده شده، می توان گفت که برای اجرای هات تپ بهترین راهکار انتخاب مجریان متبحر، سرد و گرم دیده، نام آشنا و مسلط به کار است. در انتخاب تأمین کننده این خدمات باید عوامل زیادی را تحت نظر داشت که برخی از آن ها به شرح زیر هستند:
تجربه: بدیهی است که رزومه کاری بهترین سند مبنی بر اعتبار و توانمندی یک واحد اجرای هات تپ جهت تأیید صلاحیت آن است. برای مثال زمانی که یک کارفرما نیاز به انشعاب گیری در سایز ۲۰ اینچ دارد و به سراغ پیمانکاری برود که تجربه انجام عملیات بیش از ۱۰ اینچ را نداشته است، طبیعی است که پیشاپیش می بایست منتظر بروز هر گونه رخدادی حین اجرای عملیات باشیم. یا زمانی که به سراغ پیمانکاری رویم که کار گرم روی خط لوله بخار را ندارد، طبیعتاً خطوط لوله بخار را با ریسک بالا تحویل یک مجری غیر قابل اطمینان داده ایم.
سوابق و دانش تیم اجرایی و مهندسی: دریافت اطلاعات و سوابق تیم های مهندسی، طراحی و اجرایی از دیگر شاخص های تعیین کننده در انتخاب یک پیمانکار واجد صلاحیت برای اجرای هات تپ است. زمانی که در این زمینه نقصی وجود داشته باشد می بایست نسبت به سپردن کار حساسیت به خرج دهیم. حتی در صورت لزوم انجام تست های جوشکاری، دریافت WPS و سایر مستندات قابل اتکا، می تواند به کارفرما جهت اطمینان از کار کمک کند.
دستگاه ها و تجهیزات: ابزارهای اجرای عملیات هات تپ نیز در کنار آیتم های شمرده شده، می توان به عنوان معیاری برای انتخاب یک مجری مناسب جهت انجام HOT TAP در نظر گرفته شود. باید توجه داشت دستگاه ها دارای برندهای معتبر باشند، تجهیزات صحت و کیفیت کافی برای انجام مطمئن کار را داشته باشند، ابزارهای اندازه گیری کالیبره شده باشند و آماده سازی تجهیزات به نحو احسن انجام شده باشد. با لحاظ این فاکتورها می توان به پیمانکاری مناسب جهت اجرای هات تپ نزدیک شد.
دانش، تجربه، نظم، حساسیت و وسواس، شفافیت در تدوین و ارائه دستورالعمل ها، تجهیزات، برنامه ریزی مناسب، و قدرت تعامل بالا باید در انتخاب مجری عملیات های ویژه ای نظیر اجرای هات تپ حتما لحاظ شوند. کارفرما فقط پس از این نکات است که می تواند شرایط امن و مطمئن را برای انجام این فرایند دشوار فراهم کند. برخی کارفرمایان فواملی نظیر زمان سریع تحویل کار و … را بر شاخص های برشمرده شده ترجیح می دهند و به این ترتیب به قیمت کاهش زمان کار و… بر کیفیت کار می کاهند و چه بسا موجبات بروز خطر و آسیب را ایجاد کنند. در این خصوص باید با بیشترین احتیاط و مراقبت تصمیم گیری و تصمیم سازی را به انجام رساند تا خروجی کار مورد رضای کامل باشد و خط انشعابی جدید در طولانی مدت بدون بروز ایراد به عملکرد خود ادامه دهد.
به طور کلی قبل از شروع هر گونه عملیات اجرایی از جمله هات تپ، یک سری نکات ضروری به صورت چک لیست بایستی تهیه گردد تا عملیات بدون هیچ گونه مشکل و با بهتری روند کاری اجرا گردد.
شرکت پیشگام صنعت ابزار با توجه به سابقه درخشانی که در اجرای عملیات هات تپ دارد، همچنین با داشتن تجربیات ارزشمندی که در انجام دادن عملیات انشعاب گرم به دست آورده است، چک لیست نکات مهم اجرای فرآیند هات تپ را به طور منظم و جامع فراهم کرده است. این چک لیست شامل کلیه فرآیند های قبل از انجام پروژه و حین انجام و پایان انجام پروژه می باشد. که تمامی بخش ها به شکل گام به گام و منظم تهیه و تنظیم شده است.
در ذیل نکات کلیدی و مهم عملیات انشعاب گرم ، به شکل مختصر شرح داده شده است:
اولین نکته ای که باید در نظر گرفته شود نوع سیال داخل لوله می باشد. قبل از انجام عملیات بایستی بررسی گردد که آیا سیال موجود در لوله اجازه انجام انشعاب گرم را می دهد. بعضی از سیال ها نسبت به گرما حساسیت بالایی داشته و وارد شدن کوچکترین گرما بر سیال ، ممکن است باعث ایجاد اشتعال در سیال گردد. بنابراین انجام عملیات هات تپ در این شرایط به هیچ وجه توصیه نمیگردد.
کلیه اتصالات و طراحی ها ، بایستی بر اساس استاندارد مشخص شده انجام پذیرد. وجود هر گونه مغایرتی در مراحل طراحی و ساخت با استانداردهای در نظر گرفته شده ، باعث توقف اجرای پروژه توسط ناظرین مربوطه می گردد.
بررسی کامل شیر وصل شده بر روی اتصال: قبل از انجام عملیات انشعاب گرم ولوی که بر روی اتصال بسته می شود، بایستی تست های فشار و نفوذ مربوطه بر روی آن انجام گیرد. تا در حین انجام عملیات با هیچ گونه مشکلی مواجه نگردیم. (انجام دادن تست فشار بر روی شیر ، از مهمترین تست های مربوطه در این مرحله می باشد. )
ضخامت سنجی لوله: یکی دیگر از شرایطی که قبل از انجام عملیات برش بایستی به طور دقیق بررسی گردد. داشتن اطلاعات دقیق از میزان ضخامت لوله می باشد. با توجه به داشتن میزان ضخامت ، استفاده از کاتر مناسب و همچنین نیروهای وارده بر دستگاه هات تپ به طور کامل محاسبه می گردد تا هیچ گونه خللی در روند پیشرفت پروژه ایجاد نگردد.
قبل از اجرای عملیات هات تپ، کلیه مقاطع موجود در عملیات انشعاب گیری، بایستی از لحاظ فرسودگی و زنگ زدگی و خوردگی و ترک مورد بازرسی قرار گیرند. وجود هر یک از موارد ذکر گردیده در بالا ف توان تحمل فشار اتصال را تا حد زیادی پایین آورده انجام عملیات را با خطر مواجه می کند.
ممکن است عملیات هات تپ بر روی لوله با سایز بالا انجام پذیرد. در اجرای هات تپ برای قرار گیری دستگاه بر روی اتصال ، بایستی ساپورت ها و پشتیبان های مربوطه به طور دقیق طراحی و ساخته شده ، تا از ایجاد هر گونه اتفاق ناشی از بالا بودن وزن دستگاه و ایجاد لنگر در دستگاه جلوگیری به عمل آید.
در نظر گرفتن لقی مناسب دستگاه:
قبل از انجام عملیات انشعاب گیری گرم ، آداپتور دستگاه بر روی فلنج شیر اتصال بسته می شود. انجام این کار برای بررسی هم مرکز بودن فلنج ورودی و آداپتور می باشد. با وجود کمترین انحراف از مرکز ، ممکن است وارد شدن کاتر به داخل ولو ، همچنین خارج شدن کاتر به همراه کوپن بریده شده ف با مشکل مواجه گردد. برای جلوگیری از ایجاد مشکل در این حالت ، طبق استاندارد های مشخص شده ، لقی با تلورانس مشخص در نظر گرفته شده است. تا هیچ گونه خلل و مشکلی در اجرای عملیات انشعاب گرم به وجود نیاید.
اجرای فرایند هات تپ بایستی در محدوده ای باشد که به راحتی بتوان تجهیزات را به محل حمل و جایگذاری نمود. ممکن است اجرای هات تپ به شکل افقی یا زاویه دار باشد. بالطبع نیاز به فضای بیشتری جهت انجام عملیات می باشد.
یکی دیگر از مواردی که قبل از اجرای عملیات هات تپ بایستی مورد توجه قرار گیرد ، محاسبه عمق برش می باشد. در صورت بروز هر گونه خطایی در محاسبه عمق برش ، ممکن است کاتر با سطح روبرویی لوله برخورد کرده و باعث ایجاد سوراخ و ترک و خرابی سطح لوله و خارج شدن سیال جاری در آن گردد.
نکات مهم قبل از جدا شدن دستگاه هات تپ:
بسته بودن شیر اتصال: پس از اتمام عملیات انشعاب گرم و خارج کردن کاتر و پوکه بریده شده از داخل شیر ، قبل از جداسازی دستگاه بایستی از بسته بودن شیر اطمینان حاصل به عمل آید. تا از هدر رفت حتی کوچکترین مقدار سیال جاری در لوله جلوگیری به عمل آید.
تخلیه سیال داخل دستگاه هات تپ و کاهش فشار داخلی: تخلیه سیال داخل دستگاه با استفاده از شیر تخلیه که بر روی دستگاه قرار دارد انجام می گیرد. تا فشار وارده بر دستگاه از میزان تعیین شده بالاتر نرود.
لازم به ذکر است در ابتدای انجام عملیات انشعاب گرم ، از شیر تخلیه برای اطمینان از ایجاد سوراخ توسط مته دستگاه بر روی سطح لوله استفاده می گردد. به طوریکه به محض سوراخ شدن لوله توسط مته ، سیال به داخل دستگاه راه پیدا کرده و از شیر تخلیه خارج می گردد.
چنان که پیداست اجرای هات تپ فرایندی سهل نیست و دستگاه ها، ابزاها، تجهیزات و ماشین آلات متعددی می طلبد که تمامی آن ها باید پیش از فرایند آماده سازی، کالیبره، تجهیز و برای کار با شرایط عملیاتی آماده و تنظیم شده باشند. سیستم های جامع نگهداری و تعمیرات برای هر یک از این دستگاه ها می بایست در نظر گرفته شود. ماشین آلات و ابزارها باید پیش از اجرای هات تپ مورد تست و بازرسی قرار گیرند.
تمامی این موارد باید در قالب دستورالعمل های جامع و روش های اجرایی انجام فرایند پیش بیتی و تسوط تیم های مجرب تحقیق و توسعه و مهندسی تدوین شده باشند. باید اشاره شود که فاز مهندسی حکم زیربنا و سنگ محک اجرای هات تپ را دارد و هر گونه ایراد و اهمال در ان مرحله می تواند بر کلیت کار آسیب برساند. همنوایی و همگنی مجموعه اجرایی، در کنار تیم های فنی و تأسیساتی قدرتمند، و مهم تر از همه مجریان و اپراتورهای مجرب به کار یا دستگاه هات تپ از لوازم اصلی انجام یک عملیات خوب محسوب می شوند.
عملیات انشعاب گیری به روش گرم یا هات تپ بر حسب قابلیت های هر شرکت صنعتی دامنه و کیفیت متفاوتی را ایجاب می کند. شرکت پیشگام صنعت ابزار توان انجام عملیات هات تپ از سایز ½ اینچ تا ۷۲ اینچ را به صورت عملی داراست. به این معنا که تا این سایز مورد تست و بازرسی عملی قرار گرفته است. این در حالی است که ما به لحاظ فن آوری قادریم تا سایز ۱۰۶ اینچ را نیز انشعاب گیری کنیم. گرچه این رقم مورد بازرسی عملی قرار نگرفته است، اما داده های ما، دستورالعمل ها، طراحی ها و توان عملیاتی تجهیزات و نیروی انسانی مان، با ما اجازه چنین ادعایی را می دهد.
لازم به ذکر است کمتر در بازار محصولات دستگاه هات تپ در مختصات جهانی دستگاهی پیدا می شود که قادر به انجام عملیات انشعاب گیری تا این سطح باشد، اما شرکت پیشگام صنعت ابزار در یک فرایند مطالعاتی و با تقویت تیم های تحقیق و توسعه در درجه اول توانست دستگاه خریداری شده را تقویت کند و آن ها را برای انجام عملیات های انشعاب گیری سنگین تر با سایزهای بزرگ تر آماده کند، و در درجه بعد خود توانست دستگاه هایی را بسازد که نسبت به نمونه های مشابه خارجی دارای قدرت و توان بیشتر و انجام عملیات انشعاب گیری در سایزهای بزرگ تر هستند.
بدیهی است عملیات سنگین تر روی خطوط لوله حاوی سیالات پرفشار یا انشعاب گیری های سایز بزرگ که درگیری بیشتر دستگاه هات تپ با لوله را اقتضا می کند، علاوه بر تقویت دستگاه هات تپ، تقویت و ارتقای سطح فنی سایر تجهیزات و ماشین آلات پشتیبانی فرایند را اقتضا می کنند. عملیات اجرایی انشعاب گرم علاوه بر دستگاه هات تپ نیازمند برخی تجهیزات پشتیبانی و تقویت کننده عملکرد می باشند که بدون آن ها انجام کارهای اجرایی امکان پذیر نخواهند بود. ابزارهای جوشکاری، ابزارهای تست و بازرسی، ابزارها و تجهیزات اندازه گیری و مواردی از این قبیل، از جمله لوازم انجام عملیات انشعاب گیری به روش گرم می باشند.
اما مهم ترین دستگاهی که برای انجام عملیات hot tap مورد نیاز خواهد بود موتورهای تغذیه و محرک دستگاه هات تپ برای عملکرد می باشند که اصطلاحاً پاور یونیت یا پاورپک خوانده می شوند. دستگاه های Hot tap یا از نوع دستی هستند که برای انشعاب های سبک و سایز کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. اما در سایر موارد باید از دستگاه هایی استفاده کرد که دارای گیربکس هستند و به این ترتیب نیروی لازم از طریق موتوترهای محرک پاور یونیت به آن ها تزریق خواهد شد. موارد استفاده از پاور یونیت برای hot tap به شرح زیر می باشند:
زمانی که سایز انشعاب از یک حد اقلی بالاتر باشد و دستگاه های هات تپ دستی برای آن موجود نباشد. از طرفی نیروی کار نیز نمی تواند از طریق نیروی دستی خود عملیات سوراخ کاری و برش لوله به اندازه سایز مورد نظر را انجام دهد.
زمانی که ضخامت لوله بالا باشد و برش آن فرایندی طولانی مدت باشد. در این صورت نیز نیروی کار قادر به انجام عملیات هات تپ نخواهد بود و بهتر است از دستگاه های hot tap گیربکس دار استفاده کرده و دستگاه به پاور یونیت متصل شود.
زمانی که فشار سایل درون لوله بالا باشد و نیروی زیادی از جانب سیال به دستگاه هات تپ حین پیشروی وارد شود. در این صورت نیز استفاده از پاور یونیت ضروری است.
زمانی که جنس لوله از آلیاژ فولادی سخت و غیر قابل برش توسط نیروی انسانی باشد. در این شرایط بدون شک نیروی کار در حین hottapping دچار خستگی مستمر خواهد شد و مدام نیازمند قطع عملیات و استراحت خواهد بود. این امر صحت و کیفیت فرایند را تحت الشعاع قرا خواهد داد.
زمانی که سایز انشعاب گیری بالا باشد و به گونه ای باشد که نتوان از دستگاه های هات تپ دستی استفاده کرد. باید اشاره شود که سایز بالاتر انشعاب به معنای درگیر شدن بیشتر کاتر دستگاه هات تپ با لوله خواهد بود و این امر زمان انجام فرایند هات تپ و نیروی لازمه جهت برش کامل لوله را بیشتر خواهد کرد.
دستگاه پاور یونیت یا پاور پک یک محرک هیدرولیکی یا پنوماتیکی است که نیروی از طریق آن وارد گیربکس شده، و در نتیجه مکانیزم و ساز و کار خاص گیربکس، حرکت شفت و متعاقب آن حرکت دورانی کاتر دستگاه هات تپ به منظور انجام فرایند برش به وقوع می پیوندد. برای انجام عملیات های سبک تر می توان از پاور یونیت های پنوماتیکی استفاده کرد، اما در زمانی که عملیات انشعاب گیری روی خطوط لوله سخت و پرفشار انجام می شود توصیه بر این است که حتماً از پاور یونیت تغذیه هیدرولیکی برای انجام عملیات هات تپ استفاده شود. این دستگاه ها توان و بار فشار بالاتری نسبت لبه محرک های پنوماتیکی دارند و از این رو قابلیت بیشتری برای انجام صحیح و دقیق عملیات هات تپ خواهند داشت.
یک پاوریونیت هیدرولیکی دارای منبع تغذیه برق است. پاوریونیت هیدرولیکی شامل یک الکتورموتور، مخزن انباشت روغن هیدرولیکی، پمپ، تسویه و کانکتورهای ورودی و خروجی جریان روغن هیدرولیکی به دستگاه هات تپ می باشد. نحوه عملکرد پاور یونیت هیدرولیکیبرای عملیات هات تپ به این نحو است که با اتصال دستگاه به برق و روشن کردن آن، الکتروموتور فعال شده و ضمن درگیری با پمپ، انرژی الکتریکی را تبدیل به انرژی مکانیکی می کند. پمپ حاوی انرژی مکانیکی با روغن هیدرولیکی درگیر بوده و به این ترتیب ضمن فعال شدن روغن را به حرکت و سیلان وا می دارد. این سیلان به کانکتورهای ورودی و خروجی رسیده و به این ترتیب روغن از مجرای خروجی پاور یونیت وارد شیلنگ های انتقال روغن به دستگاه هات تپ می شود. به این ترتیب گیربکس دستگاه هات تپ فعال شده و ضمن فعالیت روغن هیدرولیکی را به شیلنگ انتقال روغن به دستگاه پاوریونیت هدایت می کند.
روند ذکر شده تا زمانی که عملیات هات تپ ادامه خواهد داشت به صورت مستمر و پیوسته در جریان است و در نهایت با اتمام عملیات انشعاب گیری گرم hot tap، با خاموش کردن جریان برق پاور پک، دستگاه غیر فعال می شود. لازم به ذکر است در محل ورود روغن هیدرولیکی به کانکتورها می بایست حتماً صافی ها و تسویه کننده هایی وجود داشته باشد تا از ورود املاح و مواد زائد ولو ریز و کوچک به درون شیلنگ ها و انتقال آن ها به دستگاه هات تپ ممانعت شود.
در صورت عدم رعایت این نکته گیربکس دستگاه هات تپ در معرض آسیب خواهد بود و در صورت تکرار این فرایند ممکن است شاهد تخریب گیربکس دستگاه hot tap شویم.
شرکت پیشگام صنعت ابزار نیز در اغلب فرایندهای هات تپ گیری خود از دستگاه های پاور یونیت هیدرولیکی استفاده می کند. این دستگاه ها به جهت توان و قدرت بالاتر ضریب ایمنی بالاتری دارند و از این رو ما استفاده از آن را برای انجام عملیات هات تپ ترجیح می دهیم.