اجرای هات تپ روی خطوط آب

بسیاری از فرایندهایی که در واحدهای صنعتی دارای خطوط لوله انجام می گیرد ماهیت و ساختار مشابهی دارند. برای مثال بسیاری از فرایندهایی را که روی خطوط لوله پالایشگاهی انجام می شوند، در خصوص مجتمع های پتروشیمی نیز عینیت دارند و همین فرایندها حتی روی خطوط لوله انتفال نفتی و گازی، و حتی آب نیز قابل صدق هستند. عملیات اجرای هات تپ نیز از جمله این فرایندهاست.

فرایندهایی نظیر تعمیرات و نگهداری خطوط، فرایندهایی مربوط به توسعه خطوط لوله، تعمیر خرابی ها، رفع نشتی، نصب کلمپ، ایجاد انشعاب جدید، انسداد خط لوله و فرایندهایی از این نظیر در تمامی واحدهای نام برده جزو فرایندهای جاری می باشند و در همه آن ها نیز تکرار می شوند. از این رو می توان خدمات خطوط لوله را به تمامی واحدهای صنعتی و خدماتی ای تعمیم داد که خطوط لوله و انتقال سیال بخشی از فرایندهای آن ها را شامل می شود. طبیعتاً عملیات انشعاب گیری هات تپ نیز از این قاعده مستثنی نیست و هم واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی، و هم فرایندهای نفتی، گازی و آبی به نحوی با این سرویس خط لوله سر و کار دارند. غالبا تصور بر این است که اجرای هات تپ فقط در پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی انجام می شود اما این عملیات روی انواع خطوط لوله قابل اجراست.

اجرای هات تپ روی خطوط لوله
اجرای هات تپ روی خطو لوله نفتی، گازی و آب

از جمله زمینه هایی که انشعاب گیری گرم هات تپ آن چنان که باید، در آن جا نیفتاده است، انشعاب از خطوط لوله آب است. این امر دلایل متعددی دارد که شاید مشهودترین آن ها هزینه ای است که واحد برنامه ریز می بایست جهت اجرای هات تپ صرف کند. در واحدهای پالایشگاهی عملیات هات تپ به وضوح صرفه اقتصادی خود را نسبت به روش های جایگزین انشعاب گیری نشان می دهد. برنامه ریز مجتمع در صورت استفاده از روشی غیر از اجرای هات تپ، ناچار است ساعت ها و چه بسا روزها از فعالیت های جاری خط لوله دست بکشد و ضرر و زیان آن را متقبل شود. چه بسا هر روز و حتی هر ساعت از وقفه در جریان جاری امور یک پالایشگاه یا یک خط لوله انتقال باعث شود که خسارت بالایی متوجه مجموعه صنعتی شود. این امر در خصوص خطوط انتقال صادراتی بیشتر مصداق دارد. صادرات طبق برنامه مشخص و بر حسب تعهدات طرف صادر کننده باید روال  و ظرفیت مشخصی داشته باشد. بروز وقفه در این فرایند طبیعتاً قابل توجیه نخواهد بود.

اما در خطوط لوله انتقال آبريال این ضرر و زیان خود را چنین واضخ نشان نمی دهند و برنامه ریز مجتمع اغلب ترجیح می دهد به سراغ روش های به ظاهر کم هزینه تر برود، ولو آن که این تصمیم به قیمت قطع جریان آب و معطل ماندن فرایندها برای چندین روز منتهی شود. در این خصوص باید برنامه ریزان و تصمیم گیران مجتمع های مربوط به خطوط لوله آب را نسبت به صرفه اقتصادی و توجیه فنی آن راهنمایی کرد، چرا که یکی دیگر از دلایل عدم رغبت به اجرای هات تپ روی خطوط لوله آب، ممکن است نا آگاهی و عدم اطلاع مدیران و برنامه ریزان از فرایندهایی نظیر اجرای هات تپ باشد.

عمده مجتمع های درگیر با خطوط لوله آب، واحدهای آب و قاصلاب هستند که انتقال خطوط لوله بین شهری و درون شهری را بر عهده دارند. بسیاری از واحدهای آب و فاضلاب نسبت به مزایای اجرای هات تپ اشراف دقیقی نداشته  و از این رو برجیخ می دهند در مواقعی که نیاز به انشعاب گیری بود، جریان سیال را برای ساعاتی قطع کنند. اما این امر آسیب های زیادی را به همراه خواهد داشت. بروز وقفه در فرایندهای صنعتی یک از این آسیب هاست. بسیاری از واحدهای صنعتی  بخشی از فرایندهای خود را از طریق جریان آب انجام می دهند و قطع آن ولو برای چند ساعت می تواند روند فعالیت روزانه آن ها را مختل کنند. این امر شاید از نظر برنامه ریزان واحدهای آب و فاضلاب پنهان بماند اما این دست واحدها به صورت مکرر با چنین مشکلاتی مواجه شده اند و قطعی حریان آب، روند جاری امورشان را مختل کرده است. از سوی دیگر خط لوله ای که قرار است برای انشعاب گیری قطع شود تمامی بهره گیرندگان خود از جمله مصرف کنندگان شهری را نیز درگیر خود خواهد کرد و می تواند باعث اختلال در امور جاری زندگی شهروندان ولو برای چند ساعت شود. این امر آسیب ها اقتصادی پنهانی را به همراه خواهد آورد که شاید از دیده برنامه ریزان پنهان بماند اما آثار خود را خواهد گذاشت. همه این موارد در حالی هستند که می توان با اجرای هات تپ، بدون نیاز به قطعی جریان سیال، فرایند انشعاب گیری یا تعمیرات را به انجام رساند و هیچ خدشه ای را نیز متوجه بهره گیرندگان از آب وارد نکرد.

هات تپ
انشعاب گرم هات تپ

شرکت پیشگام صنعت ابزار طی سال های اخیر اقدامات زیادی جهت آشنایی و ترغیب واحدهای آب و فاضلاب برای بهره گیری از این تکنولوژی انجام داده است. شرکت در نمایشگاه ها و برفراری ارتباطات فشرده و مستقیم با این دست واحدها از جمله گام هایی است که شرکت پیشگام صنعت ابزار برای نیل به این هدف گزارده است. ضمن این که اجرای هات تپ روی خطوط لوله آب نیز از جمله خدماتی است که ما در هر برهه از زمان آمادگی انجام آن را داشته و نسبت به چنین درخواست هایی استقبال می کنیم. یکی از پروژه های اخیر ما در زمینه اجرای هات تپ روی خطوط لوله آب، به انجام عملیات انشعاب گیری هات تپ روی خط لوله ۴۸ اینچی آب می باشد که در خرداد ماه ۱۳۹۷ و با موفقیت کامل به اتمام رسید. کارفرمای این پروژه شرکت آب و فاضلاب استان البرز بوده و شرکت پیشگام صنعت ابزار خود وظیفه ساخت ولو و اجرای هات تپ را تمام و کمال بر عهده گرفت. در نهایت نیز پروژه با موفقیت کامل و بدون بروز هر گونه ایرادی به اتمام رسید.

انسداد خطوط لوله به روش هات تپ

یکی از کاربردهای عملیات انشعاب گرم یا هات تپ مسدود ساختن خطوط لوله است. در عملیات انسداد خطوط لوله جریان سیال از یک نقطه از لوله به طور کامل قطع می شود و به این ترتیب از ورود سیال به ادامه مسیر جلوگیری به عمل می آید. برای انجام این کار می توان از روش های مختلف استفاده کرد. یکی از رایج ترین راه ها برای نیل به این هدف تخلیه خط لوله و رسوب زدایی و پاک سازی آن، و سپس برش سرد لوله و انسداد آن از نقطه ای است که می خواهیم جریان از آن به بعد مسدود شود. اما این روش هزینه، زمان و نیروی انسانی هدر رفته بالایی را به همراه خواهد داشت و بله همین دلیل می توان به جای آن از عملیات هات تپ یا انشعاب گرم استفاده کرد. با استفاده از روش هات تپ دیگر نیازی به تخلیه لوله و پاک سازی آن وجود نخواهد داشت و در حالی که سیال درون لوله در جریان است می توان انسداد خط لوله را به انجام رساند.

انسداد خطوط لوله
جوشکاری اتصال بمنظور انسداد خط لوله

به طور کلی هدف های انسداد خط لوله متفاوت و متنوع اند که به برخی از آن ها می توان به شرح زیر اشاره کرد:

  • در برخی مواقع ممکن است کارفرمای مجتمع به هر دلیل در صدد باشد جریان سیال را از یک نقطه مشخص مسدود کرده و جریان سیال را از آن پس به مسیر دیگر و خط لوله ای دیگر منتقل کند. در این شرایط انسداد خط لوله به روش هات تپ بهترین راهکار محسوب می شود.
  • در برخی دیگر از مواقع کارفرما در صدد است به کلی جریان سیال را از یک نقطه به صورت کامل متوقف کند. در این شرایط نیز انسداد خط لوله به روش هات تپ مناسب ترین راه به نظر می رسد.
  • در برخی مواقع بخشی از خط لوله دچار آسیب و خرابی می شود. ایراداتی نظیر ترک خوردگی، نشتی و مواردی از این قیم می توانند آسیب های غیر قابل جبران برای یک مجتمع ایجاد کنند، خصوصاً در زمانی که سیال از نوع خطرناک و آسیب زا می باشد باید به سریع ترین طریق ممکن عملیات انسداد را انجام داد و در این راستا نیز هات تپ بهترین راهکار به حساب می آید.
  • در برخی مواقع خط دچار آسیب شده است و تدوام فعالیت آن برای مجتمع چندان ضروری نمی باشد. در این صورت هم می توان با انسداد خط لوله به صورت موقتی، بخش آسیب دیده لوله را مسدود کرده و عملیات تخلیه و تعمیر آن بخش را به انجام رساند، بدون این که نیازی به تخلیه سیال از ناحیه سالم و آسیب ندیده لوله وجود داشته باشد. در این شرایط نیز هات تپ بهترین راهکار محسوب خواهد شد.
هات تپ برای انسداد خط لوله
برش لوله به روش هات تپ به منظور انسداد لوله

در هر یک از شرایط فوق هات تپ بهترین راهکار و ابزار برای انسداد خط لوله محسوب خواهد شد. این روش به روز به ما اجازه می دهد فرایندهای تعمیراتی، توسعه خطوط، انتقال خطوط و تغییر مسیر را بدون نیاز به تخلیه لوله انجام دهیم و همین امر به واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی کمک شایانی خواهد کرد که بدون نیاز به تخلیه خطوط و تقبل هزینه های ناشی از آن فرایندهای مذکور را به انجام برسانند.

شرح فرایند انسداد خط لوله به ترتیب مراحل زیر خاوهد بود:

  • ابتدا یک اتصال چهارشاخه ساخته شده و روی لوله نصب و جوشکاری می شود. این اتصال معمولاً سایز به سایز خواهد بود تا پلاگ انسداد خط لوله از مجرای انشعابی آن عبور کند اما در صورتی که پلاگ قابلیت انبساط و گسترش در درون لوله را داشته باشد می توان از اتصالات ردیوس سایز نیز استفاده کرد. لازم به ذکر است پیش تر تست فشار هیدرواستاتیک روی این اتصال انجام شده است.
  • پس از نصب اتصال ولو روی آن نصب می شود و سپس تست فشار هیدرواستاتیک روی مجموعه انجام می شود.
  • دستگاه هات تپ روی ولو نصب می شود و پیشروی دستگاه به منظور انجام عملیات انشعاب گیری آغاز می شود. در این فرایند دستگاه هات تپ باید آن قدر پیشروی کند تا هر دو جداره لوله را به صورت کامل بریده و در نهایت کوپن دو سر لوله را استخراج کند. بنابراین پیشروی آن در مقایسه با یک عملیات هات تپ معمولی به مراتب بیشتر خواهد بود. دلیل ساخت اتصال چهارشاخه به جای سه شاخه نیز در همین نکته است که دستگاه هات تپ قدرت مانور و پیشروی بالا به منظور برش کامل هر دو جداره لوله را داشته باشد. پس از اتمام فرایند، دستگاه عقب نشینی کرده و از روی ولو باز می شود.
  • حال می توان عملیات انسداد خط لوله را به انجام رساند. دستگاه انسداد خط لوله یا استاپل پیشاپیش مجهز به یک پلاک مسدود کننده شده است که به فراخور نیاز پروژه به صورت دائم یا موقتی درون لوله جاگذاری خواهد شد. عملیات پیشروی دستگاه انسداد خط لوله آغاز می شود و پلاگ د رون لوله قرار گرفته می شود تا جایی که کاملا سطح درونی لوله را از هر چهت پوشش داده و مانع برون رفت سیال و جریان آن در ادامه مسیر شود. به این ترتیب پلاگ توانسته است عملیات انسداد خط لوله را به صوزرت کامل و جامع به انجام برساند.
مسدودسازی خط لوله
پلاگ انسداد خط لوله

پس از اتمام فرایند، پلاگ در محل باقی می ماند و دستگاه انسداد خط لوله به بیرون عقب نشینی می کند تا از مجموعه خارج شود. این فرایند در کمترین زمان ممکن بدون تزاحم در سایر فرایندها و با صرف هزینه پایین در مقایسه با روش های سنتی انجام می شود. البته باید اشاره شود که انجام صحیح این فرایند مستلزم به مار گماردن اپراتورها و نیروی کار متبحر و آشنا و مسلط به الزامات خطوط لوله می باشد. در غیر این صورت فرایند با مشکل مواجه خواهد شد و روند انجام کار نه تنها به هدف نمی رسد بلکه می تواند باعث تخریب فرایندهای جاری و چه بسا آسیب ها و سوانح جبران ناپذیر شود.