استاپل یا انسداد خط لوله از سرویس های تعمیراتی رایج در خطوط لوله است که موارد کاربردی بسیار گسترده ای دارد و از همین رو با وجود دشواری های فنی بالا نقش راهگشایی در صنایع نفت و گازی و مجتمع های مرتبط با فرایندهای نفت و گاز ایفا می کند. این فرایند زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بنا به هر دلیلی امکان انسداد خط و قطع جریان سیال ولو به صورت موقت وجود ندارد و از این رو برای انجام عملیات های تعمیراتی چاره ای جز انجام تعمیرات حین جریان سیال درون لوله نیست.
عملیات استاپل در چه شرایطی لازم می شود؟
چنان که اشاره شد زمانی که به جریان سیال درون خط احتیاج مبرم داریم و از سوی دیگر نیاز به انجام فرایندهای تعمیراتی روی خطوط لوله داریم بهترین روش استفاده از استاپل است. در این روش می توان ضمن تخلیه آن بخش از حط که می بایست روی آن فرایند تعمیراتی انجام شود، سیال را در جریان خط لوله فرعی ایجاد شده حفظ نمود و به این ترتیب عملیات تعمیراتی را انجام داد. فرایند استاپل اگر بر اساس استانداردها انجام شود می تواند به بهترین محو به انجام برسد اما با توجه به پیچیده بودن و جند علتی بودن هر یک از گام های فرایند، اندک اهمالی نسبت به هر یک از مراحل آن می تواند باعث بروز آسیب به فرایند شود.
از این رو رعایت استانداردها در خصوص آن بسیار ضروری است. مدیریت و برنامه ریزی دقیق پروژه و رعایت کامل و دقیق سیر توالی و ترتیب هر یک از فرایندها از نکات اساسی در عملیات استاپل است و از این رو بی توجهی به هر مرحله به معنای بروز آسیب به کل فرایند خواهد بود.
اما نکته اساسی در خصوص مطالهات امکان سنجی و ضرورت انجام عملیات استاپل است. سؤال این است که آیا هر گونه فرایند تعمیراتی نیازمند انجام استاپل است و تیم مطالعاتی و امکان سنجی ضرورتاً باید برای سرویس تعمیراتی هر خط لوله ای در هر شرایطی به سراغ فرایند استاپل برود؟ بدیهی است که این گونه نیست و مجری عملیات فقط در شرایط خاص به سراغ استاپل خواهد رفت. اولین شرایطی که یک خط لوله را ملزم به انجام استاپل می گرداند این است که امکان انجام فرایندهای مشابه وجود نداشته باشد. برای مثال زمانی که بخشی یا تمام خط لوله دچار آسیب حدی شده باشد و نیاز به تعویض لوله باشد چاره ای جز جداسازی آن بخش از خط و تعویض آن با لوله جدید وجود نخواهد داشت. در این شرایط طبیعتاً باید از استاپل بهره برد. در این فرایند یک خط لوله فرعی بای پس ایجاد شده و از طریق آن جریان سیال حفظ خواهد شد. در کنار آن نیز بخش آسیب دیده مسدود شده و عملیات تعویض لوله به انجام خواهد رسید. دیگر شرایطی که استاپل را تبدیل به یک الزام می کند نیاز به نصب قطعات و تجهیزات کنترلی است. برای مصال روی خط لوله ای که فعال است و جریان جاری خود را حفظ کرده است یک بایست یک دستگاه یا تجهیز کنترلی یا اندازه گیری نصب شود. در این شرابز می توان با استفاده از روش استاپل خط فرعی ایجاد کرد و روی بخش مسدود شده عملیات نصب تجهیز مربوطه را به انجام رساند. در مواردی از این دست که انجام فرایند اصلاحی مستلزم انسداد خط لوله است طبیعتاً بهترین روش استاپل خواهد بود.
اما این امر ضروری تلقی نمی شود و می توان با استفاده از روش های دیگر عملیات تعویض و تعمیر خط لوله را به انجام رساند.
در چه شرایطی استفاده از استاپل ضروری نیست؟
چنان که اشاره شد انجام استاپل یک حکم بی بدیل برای تعمیر خطوط لوله نیست و می توان به جای آن از روش های جایگزین استفاده نمود. برای مثال اگر خط لوله ای که نیاز به فرایند تعمیراتی دارد خود از کیفیت لازم برخوردار است و فقط نیاز به انجام فرایند اصلاحی روی یک نقطه مشخص آسیب دیده باشد، می توان از روش های بدیل نظیر نصب کلمپ یا انجماد خط لوله برای تعمیر استفاده نمود. در این فرایندها کاری به جریان سیال درون لوله نخواهیم داشت و همچنین هیچ گونه انسداد خطی نیز وجود نخواهد داشت اما تعمیرات لازمه انجام خواهد شد. می توان با نصب کلمپ روی خط لوله آن را به صورت موضعی اصلاح کرد و به این ترتیب ایراد ایجاد شده را رفع نمود. این روش ها قطعا هزینه های کمتری را نیز متقبل کارفرما می گردانند و به لحاظ روش اجرای کار بسیار ساده تر از فرایندهایی نظیر استاپل هستند.
یا در مواقعی که امکان تخلیه خط وجود دارد نیز استفاده از روش استاپل توصیه نمی شود. در بسیاری از مواقع ممکن است یک خط لوله از اهمیت اساسی در یک مجتمع نباشد و بتوان از طریق خطوط لوله موازی که به لحاظ فرایندی همان عملیات فنی خط لوله آسیب دیده را انجام می دهند اختلال ایجاد شده از ناحیه این لوله را جایگزین نمود. در این دست شرایط نیز انجام عملیات استاپل مفید به فایده نخواهد بود می توان خط را از جریان سیال خارج کرده، آن را تخلیه نمود. پس از تخلیه خط کارفرما با استفاده از روش های ساده تر نظیر برش سرد لوله، آن بخش از مجموعه را که نیاز به عملیات تعمیراتی دارد جدا نموده و پس از اتمام کار و نصب مجدد آن روی مجموعه، مجددا آن را راه اندازی می کند.
عملیات انسداد خط لوله یا استاپل یک فرایند پیچیده است، تهیه و تدارک ابزارها و ماشین آلات پیشرفته برای پیشبرد امر، استفاده از روش های پیچیده، عطف توجه به فاکتورهای فنی انجام کار و همچنین توجه به نکات ایمنی در آن بسیار ضروری می باشد. هر یک از متعیرهای برشمرده شده می توانند به نوبه خود آسیبی جدی به فرایندهای ما وارد کنند و توجه هم زمان به تمامی این فاکتورها نیز زمان، تخصص و برنامه ریزی دقیقی را می طلبد.
یک عملیات استاپل مجموعه فرایندهای زیر را شامل می شود:
- ساخت اتصالات
- جوشکاری زنده اتصالات روی خط لوله حاوی سیال
- هات تپ
- تست هیدرواستاتیک اتصالات و ولو
- حفاری یا داربست بندی بسته به موقعیت فیزیکی و محیطی خط لوله
- تخلیه سیال از خط لوله و هواگیری
هر کدام از مراحل فوق حساسیت ها، دشواری ها و الزامات خاص خود را دارد و توجه همزمان به تمامی این فاکتورها تبحر و دانشی را می خواهد که شرکت هات تپ تیم از آن برخوردار است. ما در مطالعات امکان سنجی می کوشیم تا جای ممکن به روش های بهینه و مقرون به صرفه با حداکثر ضریب ایمنی جهت نیازهای تعمیراتی کارفرمایان دست یابیم، اما در صورت الزام و ضرورت بدون شک استاپل را به مطمئن ترین روش و طبق مطالبات و بر اساس رضایت مشتری به انجام خواهیم رساند.