دسته: دسته‌بندی نشده

هات تپ از فرایندهای رایج در واحدهای صنعتی ای است که در خطوط لوله  و مخازن  کاربرد گسترده ای دارد. شرکت های نفتی و گازی اغلب از این عملیات برای انشعاب گیری از خطوط لوله خود استفاده می کنند. مجریان عملیات هات تپ نیز بر حسب تجارب و نوع کار خود ارائه دهنده خدمات انشعاب گیری گرم برای مشتریان می باشند. اما این که عملیات هات تپ توسط مجری عملیات انجام پذیر باشد یا نه، بستگی به دو مؤلفه کلیدی دارد؛ اول آن که آیا به طور کلی امکان انجام هات تپ روی خط لوله یا مخزن وجود دارد یا نه، و دوم آن که آیا پیمانکار به خصوص توانایی انجام این کار را دارد یا ندارد. در مورد اول آن چه ممکن بودن عملیات هات تپ را مشخص می کند استانداردها و الزامات بین المللی، و تجارب اجرا کننده هات تپ است. باید در درجه اول دید با توجه به ویژگی های فنی خط یا مخزن عملیات انشعاب داغ روی آن امکان پذیر هست یا نه. ممکن است شرایط به گونه ای باشد که استانداردها از انجام عملیات ممانعت کنند. برای مثال زمانی که فشار سیال بسیار بالاست، خط خالی از سیال است، خط دارای مواد متراکم قابل احتراق است، لوله دارای ویژگی هایی است که هات تپ گیری و برش گرم روی آن مقدور نیست و مواردی از این دست، بدیهی است که عملیات هات تپ روی لوله یا مخزن مذکور ناممکن خواهد بود، مگر آن که اجرا کننده انشعاب گرم هات تپ دارای چنان تبحر و دانشی باشد که با ابداع روش های نوین بتواند راهکاری برای رفع موانع انجام عملیات انشعاب داغ بیابد. البته در این صورت نیز باید تست ها و آزمون ها به صورت مطمئن پیش از انجام عملیات اصلی صورت گیرند و تنها در صورت اخذ پاسخ مثبت از تست ها می توان به انجام عملیات فکر کرد. علاوه بر این کسب رضایت از مشتری و کارفرما جهت انجام عملیات هات تپ ضروری می باشد. از این حیث که حساسیت این نحو پروژه های انشعاب گیری گرم بالا می باشد حتما می بایست تضمین و رضایت مشتری پیش از انجام عملیات اخذ شده باشد. ارائه پرمیت وظیفه کارفرماست  اما اجرا کننده پروژه هات تپ نیز باید تمامی ابعاد و مختصات ایمنی و خطرات پیش رو را گوشزد کند تا بهترین تصمیم در خصوص انجام یا عدم انجام آن اتخاذ شود.

اما این تنها پیش شرط اجرایی عملیات انشعاب گیری به روش گرم نخواهد بود، بلکه مجری عملیات هات تپ نیز خود می بایست صلاحی و توانمندی انجام کار را داشته باشد. ممکن است مجری هات تپ نیز خود نیروی توانمند و دارای صلاحیتی باشد اما تخصص خود را در زمینه هایی خاص محدود کرده باشد. شرکت هایی که هات تپ جزو فرایندهای اصلی شان نبوده و حکم یک فرایند کمکی و فرعی را برای شان دارد معمولاً از این نوع هستند. برای مثال یک شرکت خططو انتقال لوله نفت تمام توان و دانش عملیاتی خود در زمینه هات تپ را به انجام کار گرم روی خطوط لوله حاوی سیال نفت متمرکز خواهد کرد و توان اجرای هات تپ روی خطوط لو له گاز و … را نخواهد داشت. یا در مثالی دیگر یک شرکت فعال در زمینه هات تپ ممکن است فعالیت خود را صرفاً روی عملیات های هات تپ با سایزهای انشعاب بزرگ متمرکز کند. در این صورت سپردن کار گرم سایز کوچک به این واحد منطقی به نظر نمی رسد. حتی ممکن است خود این شرکت به دلیل فقدان امکانات و تجهیزات لازم برای هات تپ گیری در سایزهای کوچک راغب به انجام این قسم عملیات ها نباشد.

شرکت پیشگام صنعت ابزار به عنوان یکی از مجریان تخصصی عملیات انشعاب گرم هات تپ در زمینه اجرای انشعاب گیری گرم در سایزها و شرایط مختلف هیچ گونه محدودیتی ندارد. این شرکت دارای انواع تجهیزات و ماشین آلات برای انجام عملیات هات تپ در سایزهای مختلف و روی انواع سیالات می باشد. تجارب ما در زمینه انجام عملیات ها از سایز ۲ اینچ تا ۷۲ اینچ نیز مؤید این نکته است. بدیهی است هر جه ابعاد و سایز انشعابی بالاتر باشد انشعاب گیری گرم روی آن نیز دشوارتر خواهد بود. عملیات های انشعاب داغ روی لوله های با سایز کوچک هم اتصالات ساده تری را می طلبند و هم زمان و نیرو و توان کوچک تری را صرف خود می کنند. از جمله پروژ ه های سایز کوچک شرکت پیشگام صنعت ابزار طی سالیان اخیر انشعاب های گرم خطوط لوله گاز استان تهران است که طی سال های اخیر زمان زیادی از پروژه های این شرکت را از آن خود کرده است.

اغلب پروژه های این شرکت در ابعاد کوچک ۲ و ۴ اینچی و در راستای افقی می باشند. گرچه سیال گاز حساسیت های خاص خود را در زمینه انجام انشعاب گیری می طلبد و درون شهری بودن عملیات های مذکور بر میزان حساسیت و دشواری کار می افزاید اما با توجه به ابعاد پایین عملیات، شرکت پیشگام صنعت ابزار در مقایسه با پروژه های مشابه، در این خصوص دشواری های کمتری خواهد داشت.

یکی از پروژه های انشعاب گیری داغ شرکت گاز، هات تپ ۴ اینچی روی خط لوله ۲۰ اینچی بوده که در راستای افقی انجام شد. این عملیات در باقرشهر و در ایستگاه شماره یک از خط اصلی واحد CGS به انجام رسید و با موفقیت به اتمام رسید. مجریان هات تپ در پروژه مذکور از اتصال سدل نیپل استفاده کرده و سپس یک بال ولو تست شده را روی اتصال مذکور نصب کردند.

عملیات در بیست و یکم فروردین ماه سال ۱۳۹۶ و در اسرع وقت در محل ذکر شده انجام شد و در نهایت با اخذ تأییدیه از بازرسین کارفرما به اتمام رسید. عملیات های هات تپ ۴ اینچ توسط دستگاه های کوچک هات تپ انجام می شود و منبع تغذیه شان نیز پاوریونیت های هیدرولیکی می باشند.

هات تپ خطوط لوله یک عملیات ویژه با مختصات فنی خاص خود می باشد که اغلب توسط پیمانکاران متبحر و کارآزموده انجام می گیرد. در واقع امر بر خلاف بسیاری از رایندهای جاری در مجتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی فرایند انشعاب گیری گرم یا هات تپ توسط خود مجتمع صورت نمی گیرد. معدود واحدهای صنعتی هستند که هزینه و زمان کافی را صرف آموزش فرایند هات تپ و انجام عملیات های آزمایشی برای آشنایی با ابعاد اجرایی آن تقبل می کنند. این فرایند، یک پروسه بسیار تخصصی و دارای الزامات خاص خود است. از این رو اغلب پیمانکاران و صاحبین مشاغلی سراغ هات تپ می روند که در صددند به مجری تخصصی این عملیات خطوط لوله تبدیل شوند.

یک مجری تخصصی عملیات هات تپ باید در زمینه های مختلف خود را صاحب نظر و کارآموخته گرداند به نحوی که نه تنها قادر به اجرای هر یک از مراحل انجام عملیات هات تپ باشد، بلکه در صورت بروز ایرادات خاص، و زمانی که با پدیده ای نامتعارف و ویژه حین انجام انشعاب گیری به روش گرم خط لوله مواجه شد سرعت عمل، ابتکار و حضور ذهن لازم جهت رفع مشکل را داشته باشد. در هر صورت عملیات انشعاب گیری گرم از خطوط لوله یا همان هات تپ دارای عناصر پیچیده و متغیرهای ویژه ای است که فراگیری آن ها مستلزم صرف زمان و هزینه است.

آیتم ها و مواردی که مجری انشعاب داغ می بایست بیاموزد را می توان در چند دسته کلی تقسیم کرد:

• استانداردها: معمولاً مؤسسات بین المللی معتبر و مرجع در زمینه های خطوط لوله و صنایع نفت و گاز دارای استانداردهایی برای هر کدام از فرایندهای رایج در زمینه های تخصصی خود می باشند. این استانداردها محصول سال ها ممارست و کار مطالعاتی در کنار تجاربی است که از فرایندهای عملی حاصل شده است. از این رو منابعی معتبر و قابل اتکا برای رجوع و رفع مشکل محسوب می شوند. در عملیات انشعاب گیری گرم یا هات تپ نیز می توان از بسیاری از این استانداردها بهره جست. عملیات انشعاب داغ در خود جوشکاری روی خط لوله را دارد و می توان از استانداردهای جوشکاری بین المللی استفاده کرد. همچنین در خصوص ساخت اتصالات در عملیات هات تپ فلنج مورد استفاده قرار می گیرد که در خصوص انتخاب سیال و کلاس و… می بایست به این استانداردها متکی بود. علاوه بر این ها استاندارد API2201 که از طرف موسسه نفت آمریکا صادر شده است و بسیاری از جوانب عملیات هات تپ را پوشش می دهد.

یک مجری متبحر عملیات هات تپ می بایست نسبت به این استانداردها اشراف و دانش کافی و وافی داشته باشد تا بتواند از پشتوانه علمی و مهندسی مناسب برای انجام مطالعات مهندسی و طراحی های مربوط به انشعاب داغ hot tap برخوردار باشد.

• دستورالعمل ها: استفاده از دستورالعمل هایی که شرکت های معتبر مجری عملیات hottapping تدوین کرده اند نیز یک رفرنس مناسب برای کسب دانش بیشتر در این زمینه است. معمولاً پیمانکاران متبحر عملیات انشعاب گرم یا hot tap operation دارای دستورالعمل و روش های اجرایی مشخص و مدون در زمینه اجرای عملیات انشعاب داغ هستند که الگوی عمل آن ها در زمینه انشعاب گیری گرم از خطوط لوله را بیان می کند. استفاده از این دستورالعمل ها به عنوان راهنمای اجرای عملیات هات تپ از جمله منابع مناسبی است که می توان بهره گرفت. با توجه به این که دستورالعمل های مذکور از تجارب کارهای اجرایی به دست آمده اند جنبه هایی بیشتر از ابعاد اجرایی عملیات hot tap را پوشش می دهند و از این رو می توانند راهنمایی مناسب محسوب شوند.
• مطالعات موردی: از جمله دیگر منابع و مراجع قابل اتکا در زمینه یادگیری ابعاد و مختصات عملیات هات تپ مطالعات موردی پروژه هایی استکه دیگر مجریان عملیات انشعاب گرم هات تپ تدوین و در اختیار دیگران قرار داده اند. این مطالعات موردی معمولاً توصیفی جامع از هر یک از عملیات های اجرایی انشعاب گیری گرم شرکت های مذکور را گزارش می دهد. ویژگی های فنی خط لوله شامل ارتفاع محل کار، راستا و جهت عملیات هات تپ، نوع سیال و فشار و دمای آن، و مواردی از این قبیل در مطالعات موردی مذکور ارائه می شود. سپس شرحی اجمالی از فرایندهای مهندسی و مطالعاتی داده می شود تا خواننده را نسبت به تصمیمات فنی و مهندسی جهت انجام عملیات هات تپ و رفع ایرادات احتمای مطلع گرداند. پس از آن گزارش وارد فاز اجرایی می شود و طریقه ساخت اتصالات و نصب آن ها روی لوله، و سرانجام چگونگی انجام عملیات هات تپ را شرح و تفصیل می دهد. در نهایت نیز خلاصه و جمع بندی گزارش خواهد بود که شامل تجارب جدیدی است که مجموعه مجری عملیات انشعاب گیری به روش گرم از عملیات مذکور حاصل کرده است.
• فرایندهای اجرایی: گذشته از موارد مطالعاتی و تحقیقاتی اجرای عملیات هات تپ فی نفسه نیازمند کسب مهارت و تخصص فنی و عملی خاص خود است. نمی توان عملیات انشعاب گرم را به صرف چند گام مطاعلاتی محدود کرد. مجری کار گرم هات تپ می بایست نسبت به تمامی ابعاد دستگاه هات تپ آشنایی و شناخت کامل داشته باشد. روش اجرای کار را بداند، تناسب و تعادل اجزا و قطعات دستگاه هات تپ و اتصالات نصب شده روی لوله را بشناسد، روش های انجام تست فشار و تست جوش را مسلط باشد و در صورت بروز مشکل قدر تشخیص دلیل مشکل را داشته باشد. توان اجرایی و عملیاتی مجریان انشعاب گرم اهمیتی به غایت بیش از فاکتورهایی دارد که در بالا بدان ها اشاره رفت. از این رو گرچه آموزش عملی آخین مرحله در فرایند تبدیل شدن به یک اجرا کننده زبردست عملیات هات تپ به شمار می رود اما مهم ترین و تعیین کننده ترین شان قلمداد می شود.

اجرای عملیات هات تپ مستلزم آشنایی با ابعاد فنی و عملیاتی کار گرم به شمار می آید و روند تبدیل شدن به یک پیمانکار زبردست، روندی تدریجی می باشد. شرکت پیشگام صنعت ابزار با انجام حدود ۴۵۰۰ عملیات هات تپ طی بیش از ده سال فعالیت اجرایی خود در حال حاضر به تمامی مختصات و ویژگی های این فرایند ویژه خطوط لوله آشناست و اکنون می تواند بدون وقفه و در اسرع وقت مراحل کامل انجام عملیات را به پیش ببرد. از این رو ما آماده دریافت سفارشات مشتریان در هر شرایطی و با هر چارچوب فنی می باشیم. ما با وجود تجارب تحقیقاتی و فنی بالا همواره خود را کارآموز در این زمینه به شمار اورده و می کوشیم از جدیدترین دستاوردها و ابداعات در زمینه انشعاب گیری داغ خطوط لوله و مخازن بهره مند شویم. تعامل مستمر با مجریان صاحب نام عملیات انشعاب گیری در ابعاد جهانی یکی از راه های نیل به این هدف است که در حال حاضر بدان دست یافته ایم.

هات تپ خطوط لوله به اذعان مطالعات و شواهد تجربی امری مقرون به صرفه و از جهات متعدد کارآمد به شمار می رود. گرچه در ظاهر امر ممکن است این گونه به نظر برسد که انشعاب گیری گرم به لحاظ پیچدگی مراحل و دشواری های اجرایی در مقایسه با سایر روش ها صرفه اقتصادی نداشته باشد اما واقع امر آن است که از طریق عملیات هات تپ در بخش زیادی از هزینه های انشعاب گیری صرفه جویی خواهد شد. با توجه به رشد صنایع و خدمات و نیاز روز افزون به بهره وری بالاتر به عنوان شاخص و معیار اصلی ارتقاء و بقا در بازار رقابتی امروز، چنین به نظر می رسد که بهره گیری از عملیات انشعاب گرم هات تپ به منظور انشعاب گیری از خطوط لوله قدمی مهم در راستای نیل به این هدف باشد. این امر خود را به خصوص در صنایع کلیدی و سنگین کشور نظیر نفت و گاز، و صنایع ذوب فلزات و فولاد نشان می دهد. به همین روی بیشترین بهره گیرندگان از این سرویس خطوط لوله مجتمع های مذکور می باشند.

بسیاری از واحدهای صنعتی تولیدی و خدماتی که در حوزه های مختلف مشغول به کار هستند نسبت به تکنولوژی هات تپ هیچ گونه آشنایی نداشته و ترجیح می دهند با استفاده از روش های رایج که سنتاً مورد استفاده قرار می گرفت نیازهای خود در زمینه انجام انشعاب را رفع کنند. اما صنایع کلیدی از آن جا که در صورت وقفه در فرایندهای شان دچار افت خروجی و وقفه در سودآوری می شوند نسبت به این امر اهتمام ویژه دارند و از این رو سریعاً به سراغ فن آوری هایی از این دست می روند.

غفلت از ظرفیت های تکنولوژیک متأخر امری است که متأسفانه اکثر صنایع کشو را رنج می دهد و به جهت عدم آموزش آن ها را متحمل هزینه هایی بالا برای رفع نیازهایی می گرداند که راه هایی برای رفع شان با مقدار هزینه کمتر وجود داشته است. تکنولوژی هات  تپ از این جمله است. بسیاری از واحدهای صنعتی به جهت نا آشنایی با قابلیت های انشعاب گیری به روش گرم در صورت نیاز به انجام عملیات انشعاب گیری از خطوط لوله خود به هر نیتی سراغ روش های سنتی می روند. معمولاً این دست واحدهایس صنعتی یا به منظور توسعه تولید و یا به منظور تغییر محل کارگاه نیازمند انشعاب گیری می شوند. ممکن است تعداد انشعاب های مورد نیاز محدود باشد و استفاده از روش های نوین نظیر هات تپ چندان منطقی به نظر نرسد، اما باید اشاره کرد که حتی در صورت نیاز به انجام یک عملیات انشعاب گیری نیز بهتر آن است که از روش انشعاب گرم هات تپ برای رفع نیاز استفاده کرد. این تکنولوژی در کاهش زمان و میزان هزینه تمام شده عملیات انشعاب گیری بسیار باصرفه است و از همین رو توصیه می شود حتما به آن رجوع شود.

کل نیاز عملیاتی یک فرایند هات تپ را می توان به موارد زیر خلاصه کرد:

• دستگاه هات تپ متناسب با سایز انشعاب. این دستگاه می بایست بر اساس ویژگی های فنی آماده شود و قطعات و اتصالات آن نصب شوند. شرکت های بزرگ بین المللی تولید کننده این دستگاه ها هستند که هر برند قابلیت ها و ویژگی های منحصر به فرد خود را داراست.
• اپرتورهای ماهر هات تپ. مجریان انجام انشعاب گیری گرم خطوط لوله باید دارای تبجر و سابقه لازم در این زمینه باشند. از آن جا که عملیات هات تپ نیازمند ابتکار و سرعت در مواقع خاص است می باید از نیروهایی استفاده کرد که به تمامی حوانب کار گرم هات تپ اشراف داشته باشند. عدم توجه به این مهم و گماردن نیروی ناماهر برای انجام این کار می تواند تبعات سنگینی به همراه داشته باشد. عملیات انشعاب گرم با وجود مزیت ها و صرفه هایی که به همراه دارد به خودی خود خطرات و حساسیت هایی نیز خواهد داشت که بی توجهی به آن ها به هیچ عنوان قابل توجیه نیست.
• جوشکار متبحر و دارای صلاحیت: از آن جا که اتصالات می بایست ساخته شده و روی لوله جوشکاری شوند بهره گیری از جوشکاران متبحر و دارای صلاحیت لازم برای جوشکاری روی خطوط لوله زنده امری حیاتی است.
• ابزارآلات و قطعات مورد نیاز: طبیعتاً هر فرایند فنی و مهندسی نیازمند یک سری ابزار آلات و ماشین آلات می باشد که عملیات هات تپ نیز از این جمله است. برای مثال آماده سازی و تجهیز کاتر ممکن است نیازمند دستگاه تراش باشد. یا بستن اتصالات روی هم قطعاً نیازمند پیچ و مهره مناسب و متناسب با سایز و فشار زنده خط و عملیات انشعاب گرم است. مواردی از این دست جزو ابزارهای اولیه انجام عملیات هات تپ به حساب می آیند و از این رو می بایست تأمین شوند.
• پاور یونیت یا موتور محرک دستگاه هات تپ: دستگاه های هات تپ معمولاً یا موتور تغذیه هیدرولیک دارند و یا موتور پنوامتیکی. در هر دو صورت می بایست منبع تغذیه فراهم شده باشد. لازم به ذکر است برای عملیات های با فشار بالا حتما می بایست از موتورهای هیدرولیک استفاده شود که قدرت بالاتری دارند.
• تأسیسات مورد نیاز برای انجام هات تپ: تأسیساتی نظیر برق و موتور دیزل و ژنراتور و … از جمله مواردی است که در عملیات هات تپ لازم و ضروری هستند. از آن جا که بسیاری از عملیات های انشعاب گرم در بیابان ها و دور از دسترس شبکه های توزیع برق انجام می شوند ژنراتورها پاسخگوی نیاز عملیات هات تپ خواهند بود. در هر صورت تأمین این تجهیزات جزو ابزارهای اولیه برای انجام انشعاب به روش گرم است.

چنان که پیداست این روش در مقایسه با روش های سنتی مقدار نیروی انسانی و تأسیسات، ماشین آلات و مواد کمتری را می طلبد. ضمن این که زمان انجام عملیات نیز به طرز محسوسی کاهش می یابد. مهم تر از موارد فوق این نکته است که تکنولوژی هات تپ انشعاب گیری را به صورت گرم انجام می دهد یعنی وقتی سیال درون خط همچنان در جریان است می توان فرایند انشعاب گیری را به انجام رساند و آن را تمام کرد. به این ترتیب عملیات انشعاب گرم هات تپ دارای مزایای آشکار در مقایسه با روش های سنتی است و از همین رو توصیه بر این است که حتما از این فرایند برای انشعاب گیری استفاده شود.