اجرای هات تپ و شاخص های ایمنی

عملیات انشعاب گیری گرم هات تپ با وجود وحدت در رویه و دستورالعمل، در شرایط و مخنصات جغرافیایی مختلف ویژگی های خاص خود را می طلبد و از این رو تیم اجرای هات تپ باید در خصوص هر عملیات hot tap مجهز به روش های اجرایی و دستور کار مشخص آن عملیات به خصوص باشد. متغیرهایی که شرایط کاری انجام عملیات انشعاب گرم را تعیین می کنند متعددند که مجری فرایند باید در دستورالعمل ها و چک لیست جامع خود همه آن ها را پوشش داده باشد.

برای مثال زمانی که عملیات می بایست روی خط لوله حاوی سیال گاز ترش یا مواد و سیالاتی که گاز ترش بخشی از آن هاست انجام شود، شرایط بسیار متفاوت از زمانی خواهد بود که کار می بایست روی سیال آب یا حتی نفت خام انجام شود. در مورد اول رعایت احتیاطات و در نظر گرفتن تمامی جوانب امر بسیار ضروری است. در خصوص عملیات روی H2S حساسیت های ایمنی باید به قدری بالا باشد که از حساسیت های فنی بالاتر باشد. در واقع در این فسم از فرایندها دستورالعمل های فنی می بایست تحت الشعاع دستورالعمل ایمنی قرار گیرد.

هات تپ خطوط لوله
هات تپ

ما بر حسب حساسیت متغیرها می بایست ابتدائاً  اولویت های کار را بر حسب ضریب حساسیت مشخص کرد. باید ابتدا تمامی شاخص های دخیل در اجرای هات تپ را شناسایی کرده و برای هر کدام وزنی قایل شویم. در برخی موارد توجه به آیتم های فنی مثل پیشروی دقیق و مناسب اهمیتی بیش از آیتم های ایمنی نظیر استفاده ضروری از ابزار و تجهیزات اطفاء حریق دارد. در برخی موارد دیگر عکس این مورد اتفاق می افتد و استفاده از تجهیزات و دستورکارهای امینی برای اجرای هات تپ اهمیتی به وفور بیشتر دارد.

یک عملیات انشعاب گرم یا  hot tap روی خط گاز ترش را در نظر بگیرید که دارای حساسیت های ایمنی بسیار بالایی است. در این خصوص اجرای هات تپ باید به شیوه ای برنامه ریزی شود که کوچک ترین آسیب ایمنی به کار وارد نشود. نشتی مقدار ناچیز از این سیال هم می تواند تبعات سنگین به جای بگذارد. بنابراین فرایندهای فنی اجرای هات تپ باید کاملاً تحت الشعاع فرایندهای ایمنی قرار گیرند. در روند اجرایی میزان پیشروی و باردهی به دستگاه هات تپ باید به قدری باشد که مطمئن باشیم کوچک ترین ایرادی که باعث اختلال در کار هات تپ می شود بروز نخواهد یافت.

باید اطمینان داشته باشیم که فرایند جوشکاری اتصال روی خط لوله به هیچ وجه دارای ایراد و نقص بالقوه نمی باشد. هر گونه خطای احتمالی در جوشکاری باید پیشاپیش محاسبه و مورد نظر قرار گرفته شده باشد. معمولاً در جوشکاری حداقل دو نفر در مجاورت لوله مشغول نصب اتصال روی خط لوله هستند و کوچک ترین سوراخ شدگی خط لوله این دو را در معرض مستقیم گاز خطرناک H2S قرار خواهد داد. از این رو باید اصل را در درجه اول بر ایمنی کار گذاشت. گرچه میان متغیرهای فنی و ایمنی اجرای هات تپ تناقض و تنافری وجود ندارد و تقویت هر یک ضریب اطمینان دیگری را بالا می برد، اما با این حال اولویت بندی و وزن دهی به هر یک از فاریندها و متغیرها جزو اصول کار گرم هات تپ می باشد.

هات تپ روی خط گاز ترش h2s
ایمنی در اجرای هات تپ

از دیگر مواردی که می توان به لحاظ اهمیت فاکتورهای ایمنی بدان توجه داشت کار در ارتفاع است. اجرای هات تپ در ارتفاع معمولاً در بسکت و توسط حداقل دو نفر اپراتور انجام خواهد شد که یکی وظیفه باردهی به دستگاه جهت پیشروی، و دیگری وظیفه کنترل و مدیریت مولتی پلیر منتقل کننده فشار هیدرولیکی بر دستگاه را ایفا خواهد کرد. این دو نفر باید در حداکثر شرایط ایمنی کار خود را انجام دهند. فشارهای وارده از ناحیه محرک هیدرولیکی از یک سو، و زاویه قرارگیری و نحوه باردهی به دستگاه از جوانب دیگر، آیتم ها و متغیرهای بالقوه ایمنی هستند که عوامل فنی عملیات هات تپ باید تحت الشعاع آن قرار گیرند. برای مثال صحیح است که اجرای هات تپ باید به صورت پیوسته و بدون وقفه تا برش کامل لوله و عقب نشینی کامل دستگاه انجام شود، اما اگر به هر دلیلی اپراتورها احساس ضعف و سستی حین کار کنند، باید فرایند را متوقف کرد و نیروی انسانی را تعویض کرد، یا فرصت کافی برای استراحت و ریکاوری را برایشان فراهم کرد.

در غیر این صورت خطراتی متوجه نیروی انسانی خواهد شد که طبیعتاً خود عملیات hot tap را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. این مورد و موارد مشابه آیتم هایی هستند که عطق توجه به آن ها اهمیت متغیرهای ایمنی را بیشتر نشان خواهد داد. مجموعه اجرایی هات تپ باید نسبت به ایبن فاکتورها حساسیت کافی را داشته باشد تا بتواند به بهترین و صحیح ترین نحو ممکن فرایندها را با موفقیت به اتمام برساند.

از جمله سایر مواردی که در آن ها متغیرهای ایمنی اهمیتی بیش از متغیرهای فنی دارند، می توان به انجام کار گرم انشعاب گیری در فضاهای محدود و بسته، اجرای هات تپ در محیط های آلوده به مواد شیمیایی، انجام فرایند در اماکن عمومی و پر تردد نظیر خطوط لوله درون شهری، عملیات روی خطوط پرفشار و با دمای بالا نظیر اجرای هات تپ بخار و مواردی از این دست اشاره کرد.

یک پیمانکار مطمئن اجرایی هات تپ می بایست به همان میزان که در زمینه پرورش نیروی انسانی و اپراتورهای فنی اهتمام می ورزد، در خصوص شاخص های ایمنی و بهداشت فرایند کار گرم انشعاب گیری نیز توجه کافی را داشته باشد. اهمال در هر کدام از این موارد کل فرایند، کارفرما، و نیروی انسانی را در معرض آسیب قرار خواهد داد. انشعاب گرم یک فرایند خطوط لوله با ماهیت ویژه و حساس است و از همین رو در خصوص آن هیچ گونه کم توجهی جایز نیست.