ساخت دستگاه هات تپ در مشهد

ساخت دستگاه هات تپ در مشهد

نخستین دستگاه هات تپ در مشهد بومی ایران ساخته شد.

با صرفه جویی بیشتر از ۶ میلیون تومان و به همت مهندسین جوان و کاربلد در منطقه ۴ عملیات انتقال گاز ایران اولین دستگاه هات تپ صد درصد ایرانی و فاقد نمونه خارجی در مشهد ساخته شد. به گزارش این بخش از روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران، مدیران منطقه ۴ عملیات انتقال گاز ایران در حاشیه مراسم رو نمایی از این نو آوری بزرگ در کشور عزیزمان انجام شد. دستگاه هات تپ یا همان دستگاه انشعاب گیری گرم برای ایجاد انشعاب از خط لوله گاز دار بدون قطع گاز و تخلیه سیال مسیر اصلی استفاده می‌ شود و تا به امروز دو نمونه خارجی از کشور های آمریکا و اسپانیا در حوزه مناطق عملیاتی شرکت انتقال گاز کشور در حال استفاده است.

قابلیت های پیشگام صنعت ابزار

 
زمان مهمترین معیار ارزشمندی است که برتری شرکت ها را بر یکدیگر اثبات می کند. شرکت پیشگام صنعت ابزار با بهره گیری از ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته و به روز و همچنین تخصص و تجربه پرسنل کارآزموده، تجهیزات و خدمات مورد نیاز مشتریان را در کمترین زمان ممکن به مشتریان عزیز ارائه می دهد. این شرکت با بهره گیری از یک کارگاه ساخت، اتصالات مورد نیاز خود را در داخل تولید می کند. همچنین بسیاری از قطعات جدید برای مصرف های خاص مانند تعمیرات ولو نیز توسط این امکانات گسترده قابل ساخت هستند. گارانتی تمام و کمال محصولات این شرکت و همچنین قابلیت های بالای اطمینان خدمات ارائه شده، مشتریان را نسبت به این موضوع مطمئن می کند که قطعات نصب شده توسط تکنیسین های ما برای مدت طولانی بدون افت کیفیت کار می کنند. مجموعه کامل ماشین آلات و تجهیزات ساخت در بخش کارگاه این شرکت متمرکز هستند. این مجموعه توانایی ساخت تمامی تجهیزات مورد نیاز را به این شرکت داده است و از این روی، شرکت پیشگام صنعت ابزار در بسیاری از حوزه ها به خود کفایی کامل رسیده است. ماشین های تراش، ماشین های فرز، ماشین آلات درون تراشی افقی، دستگاه های تراش دروازه ای، دستگاه های دریل، دستگاه های برش خودکار و نیمه خودکار، دستگاه های خودکار پخ زنی، دستگاه های درون تراشی همراه، دستگاه های فلنج فیسر و فرز های CNC همچنین دستگاه هات تپ تنها بخشی از تجهیزات این شرکت در حوزه ساخت هستند. قابلیت های تولید توجه خاص ما به زمان، سبب شده است تا همواره از مواد و تجهیزات پرمصرف در انبار های خود آماده داشته باشیم. مواد پرمصرف، تمامی انواع اتصالات، فلنج ها، درپوش ها، تست بلاک ها، و. … از موارد موجود در انبار های این شرکت هستند. مواد خام مانند ASTM A 105 & 106، ورق ها، لوله های با اندازه های مختلف، درز گیر ها، چسب ها و سایر مواد مصرفی به مقادیر فراوان در انبار شرکت نگهداری می شوند. شکستن رکورد زمانی انجام عملیات های مختلف توسط این شرکت، نشان از آمادگی کامل ما برای مواجهه با موقعیت ها و عملیات مختلف است.

کانتینر سیار داخل کشور

کانتینر سیال در داخل کشور عزیزمان تمامی نیاز های مربوط به خدمات خطوط و مسیر لوله را پوشش می‌ دهد قابل حمل به تمامی نقاط کشور است. همانطور که اشاره شد با توجه به تجهیزات موجود در این کارگاه، امکان انجام هر گونه سرویس پشتیبانی از انواع عملیات خط لوله، اعم از هات‌تپ و دستگاه هات تپ و استاپل، ماشین ‌کاری و… فراهم است. در تجهیز این کارگاه تمامی نیاز های اصلی و جانبی پیش ‌بینی شده و استقرار ماشین ‌آلات و ابزار ها در فضایی مساعد و با توجه به عوامل ایمنی و فنی صورت گرفته است.  

هات تپ

مزیت مهم دستگاه هات تپ نسبت به دستگاه های مدرن خارجی موجود ، علاوه بر کیفیت بالا و قیمت کمتر و سرعت تحویل بیشتر، عدم وابستگی پیشرفت مته به دور گردش مته است که از شکستن مته ها پیشگیری می کند . گفتنی است عملیات هات تپ (HOT TAP ) که از عملیات های بسیار حساس و دقیق و پر ریسک خطوط لوله گاز است به عملیات انشعاب گیری از لوله های حاوی سیالات پرفشار مانند نفت و گاز در حالی که خط لوله، حامل جریان سیال است، گفته می شود و این روش بیشتر برای اتصال شبکه های جدید به شبکه ها و خطوط لوله قدیمی و یا انجام بعضی از تعمیرات انجام شده و اهمیت این روش در عدم قطع جریان سیال در هنگام اتصال و یا تعمیر است.

حال در ادامه برای افرادی که دستگاه هات تپ را نمی شنایند و یا آشنایی با این عملیات ندارند توضیحات مختصری در نظر گرفته ایم.

هات تپ یا انشعاب گرم چیست؟

عملیات هات تپ از آن دسته خدمات خطوط لوله و مخازن می باشد که با توجه به منافع و بهره وری و بازدهی بالای خود در مقایسه با روش های گذشته انشعاب گیری بسیار مورد توجه واحد های نفتی و گازی و پتروشیمی و نیرو گاهی قرار گرفته است. عملیات هات تپ همان طور که از نام آن مشخص است روی خط و مسیر لوله یا مخزنی انجام می شود که حاوی مواد و سیالات است. در این فرایند انشعاب گیری در حالتی صورت می گیرد که خط زنده و سیال درون آن جاری است. به همین دلیل این روش در مقایسه با دیگر روش ها دارای مزایای عمده بالایی است. بزرگ ترین مزیت این روش در آن  است که در عملیات هات تپ و در مورد استفاده از دستگاه هات تپ ما نیازی به خاموش کردن خط و فعالیت آن ها نداریم. معمولاً مجتمع های پالایشگاهی، پتروشیمی و نیروگاهی برای انجام انشعاب گیری به ناچار بایستی مجموعه فعالیت های خط را متوقف کنند و انشعاب مورد نظر را در شرایطی بزنند که خط غیر فعال و خالی از سیال است. یعنی علاوه بر نیاز به متوقف کردن روند فعالیت خط داریم بلکه می باید مجموعه را از سیال تخلیه کنیم.

عملیات هات تپ

به این ترتیب واحد های صنعتی در صورت عدم استفاده از عملیات هات تپ خسارت های بالایی را باید متحمل شوند چرا که مجموعه فعالیت ها، یا حداقل بخشی از آن را  بایستی به ناچار متوقف کنند. از این رو با استفاده از عملیات هات تپ و به کار گیری دستگاه هات تپ می توان مجموعه فعالیت های خط و مجتمع را همچنان حفظ کرده و آن ها را فعال نگه داشت و در عین حال عملیات انشعاب گیری از خط لوله یا مخزن را نیز به انجام رساند.

عملیات هات تپ یک فرایند پیچیده، دارای عناصر تعیین کننده زیاد و ضریب ریسک بالایی به جهت ایمنی کار می باشد. رعایت استاندارد های نقطه جوشکاری و سرویس های خطوط و مسیر لوله در خصوص آن الزامی و واجب می باشد. مجریان و طراحان فرایند انشعاب گیری از روش گرم و همچنین مهندسین و کارفرمایان این پروژه بایستی ضمن داشتن تجربه و تبحر کافی در زمینه انشعاب گیری به روش گرم یا هات تپ، نسبت به استاندارد های بین المللی معتبر که به طریقی مرتبط با فرایند می باشند آشنایی داشته باشند. همچنین واجب است که در زمان تهیه فهرست و برنامه ریزی های قبل ار انجام کار ایمنی را در نظر گرفته و متریال های لازم برای نیروی انسانی و مجری کار را تهیه کند. چرا که عدم توجه به اهمیت ایمنی در مورد استفاده از دستگاه هات تپ یا توجه به قابیلت احتراق و اشتعال می تواند خسارات جبران ناپذیر مالی و جانی را برای ان ها به وجود اورد

 

دستگاه هات تپ و الزامات کار گرم

دستگاه هات تپ ماهیتاً جزو زیرمجموعه کارهای گرم محسوب می شود. این دستگاه انشعاب گیری از خط لوله را به صورت گرم انجام می دهد و به همین دلیل الزامات کار گرم برای کار با آن باید تمام و کمال لحاظ شود. به طور کلی کار گرم به فرایندهایی گفته می شود که ضمن انجام ایجاد احتراق، اشتعال و انفجار می کنند و برای این که این دست فرایندها ایمن و مطمئن صورت گیرند باید تمامی الزامات کار گرم در خصوص شان رعایت شود.

دستگاه هات تپ متشکل از اجزای زیر است که در کنار هم فرایند انشعاب گیری را به انجام می رسانند. برای آنالیز این کار و مشکلات و آسیب های که می تواند به صورت بالقوه برای کار داشته باشد باید اجزای تعیین کننده دستگاه و نقشی که در کار گرم هات تپ دارند تعیین شود:

  • دستگاه هات تپ یک شفت بلند دارد که یک سر آن به انتهای دستگاه متصل است و سر دیگر آن به کاتر وصل می شود. در واقع این دستگاه منشأ حرکت و پیشروی و عقب گرد دستگاه به شمار می رود و نیروهای وارده از مجرای این شفت به کاتر منتقل می شود.
  • کاتر جزو اصلی درکیر در فرایند انشعاب گیری گرم است. این ابزار گردبر با لوله درگیر می شود و آن را به سایز مورد نظر عملیاتی می برد. کاتر نیروی خود را از ضفت می گیرد و ضمن حرکت دورانی و پیشروی همزمان عملیات را به انجام می رساند.
  • ایمنی کار با دستگاه هات تپ
    ایمنی در حین کار با ملاحظه دستگاه هات تپ رعایت شده است

کاتر در واقع اصلی ترین جزء در عملیات برش لوله به این شیوه کار گرم است و به همین دلیل باید در خصوص آن تدابیر ویژه اندیشید. در واقع کار گرم هات تپ گیری را می توان در درگیری کاتر با لوله و برش لوله خلاصه کرد. از این فرایند می تواند خطرات زیادی متوجه مجموعه شود که باید نسبت به آن ها وسواس کافی را به خرج داد. برای ممانعت از بروز سانحه از ناجیه دستگاه هات تپ می توان اقدامات زیر را به انجام رساند:

اقدامات احتیاطی

برای این که ایمنی فرایند هات تپ گیری را تضمین نماییم باید در درجه اول شرایطی را فراهم کنیم که دستگاه هات تپ بدون بروز هر گونه ابراد جانبی فرایندهای مربوط به خود را به درستی انجام دهد. اختلال در روند کاری این دستگاه می تواند آسیب هایی چبران ناپذیر به یک مجموعه بزند. از تخریب فرایند تا آسیب دیدن تجهیزات و ماشین آلات نظیر خود دستگاه هات تپ، تا آسیب کلی به مجموعه می توانند گریبان گیر یک عملیات غیر استاندارد شوند. از این رو اقدامات احتیاطی برای عملکرد صحیح دستگاه hot tap ضروری هستند.

اقدامات پیشگیرانه:

برخی اقدامات باید پیش از آغاز عملیات انجام شوند تا نسبت به حطرات محتمل پیش بینی های لازم صورت گیرد. دسنگاه هات تپ متغیرهای عملکردی تعیین کننده ای دارد و باید نسبت به آن ها اهتمام ویژه داشت. پیش از آغاز عملیات باید تدابیر لازم اندیشیده شود که کاتر در حین کار دچار آسیب نشود. انتخاب الماسه های مناسب، نصب استاندارد کاتر، به کار گیری اپراتورهای متبحر و مواردی از این دست می توانند به برش مناسب لوله توسط کاتر کمک کنند. همچنین سایر اجزای دستگاه هات تپ نیز باید بازرسی شده باشند.

پیگیری مسیرهای تردد نیروی کار، راه فرار اضطراری، ابزارهای کمک های اولیه و پیش بینی ابزارها و نیروهای اطفاء حریق از نکاتی است که پیش از آغاز کار باید به آن ها توجه داشت. ممکن است با وجود تمام پیش بینی ها، بدلیل وجود متغیرهای پیش بینی نشده به یکباره دچار سانحه شویم و در این شرایط باید ابزارها و امکانات مورد نیاز برای رفع ایراد موجود باشند.

اقدامات عملیاتی:

دستگاه هات تپ در حین اجرای عملیات در معرض فشار از چند ناحیه است؛ فشاری که از موتور محرک هیدرولیکی به گیربکس دستگاه هات تپ وارد می شود و حرکن دورانی آن را موجب می شود، فشاری که اپراتور وارد کرده و پیشروی دستگاه را مقدور می سازد، فشاری که از ناحیه لوله به کاتر و شفت hot tap machine ایجاد می شود که این فشار در شروع درگیری کاتر با لوله آغاز می شود، و نهایتا فشاری که حین برش لوله توسط دستگاه هات تپ از حانب سیال به این دستگاه وارد می شود. دستگاه هات تپ باید به گونه ای آماده شده باشد که بتواند تمامی این فشارها را دفع کند. تجهیزات و اتصالات و قطعات دستگاه هات تپ عامل اصلی در تحمل فشار وارده از این ناحیه هستند. اگر این ابزارها، محل نصب آن ها و کارکرد آن ها متناسب با فشارهای ذکر شده نباشد بدون شک دچار ایراد در کار خواهیم شد.

دستگاه هات تپ و عملیات
دستگاه هات تپ در حین انجام عملیات

عامل دیگری که می تواند در تعیین میزان فشار وارده به دستگاه هات تپ اثرگذار باشد نحوه باردهی به کاتر و سرعت پیشروی آن در حین برش است. اگر این سرعت بیش از اندازه باشد می توان منشأ بروز خطا و ایراد در کار شود و از این رو به کار گماردن یک نیروی کار متخصص و متبحر در کنار دستورالعمل ها و آموزش های لازم به او می توانند بر ضریب امنیت کار و کارکرد دستگاه hottap در حین برش اثر قابل ملاحظه ای بگذارند.

اقدامات پس از برش لوله:

با برش کامل لوله می توان گفت عملیات به اتمام رسیده است اما کل فرایند هنوز به اتمام نرسیده است و همچنان برخی خطرات کار را تهدید می کنند. مورد اول نحوه باز کردن دستگاه هات تپ و اتخاذ تدابیر برای انجام این کار بدون بروز نشتی یا هر ایراد دیگری است. در این خصوص باید ابتدا به ساکن دستگاه را کاملا به عقب راند و ولو را بست تا بتوان بدون هر گونه ایرادی دستگاه هات تپ را باز کرد.

نکته دیگر در نحوه انتقال دستگاه هات تپ است که باید حساسیت های ویژه را لحاظ کرد. سقوط یا بروز ضربه از ناحیه دستگاه هات تپ به هر شیئی می تواند اسیب زا باشد. بنابراین فرایند انتقال hottap machine به محیطی دور از محل انجام عملیات نیازمند اتخاذ تدابیری است که بیشتر جنبه ایمنی دارند.

رعایت الرامات کار گرم در خصوص دستگاه هات تپ واجد اهمیت اساسی است. این دستگاه ضمن کارکرد خود می تواند خطاهای بالقوه با ضریب آسیب بسیار بالا را به یک مجموعه تحمیل کند و از این پیش بینی حوادث، سوانح و ایرادات احتمالی از نکات مهم در کار با دستگاه هات تپ است.

هات تپ و تناسب دستگاه ها با فرایندها

انشعاب گرم هات تپ یک فرایند چندمتغیری و دارای عناصر تعیین کننده پرشمار است که عدم توجه به هر یک از آن ها می تواند فرایند را به صورت کلی با چالش مواجه کند. اتصالات دائمی نظیر ولو و اسپلیت تی، اتصالات موقت نظیر خود دستگاه هاتتپ، اجزای محرک دستگاه هات تپ و قطعات و ابزارهای یاری رسان به پیشبرد پروژه باید دارای یک نظم و توازن منطقی با یکدیگر باشند. در غیر این صورت هر کدام می توانند بر دیگری مزاحمت ایجاد کرده و به این صورت در فرایند اختلال ولو جزئی ایجاد کنند. اجزای یک فرایند همچون اجزای یک پیکر هستند و با همدیگر یک کل واحد را تشکیل می دهند. بنابراین اختلال در یک جزء به معنای آسیب رسیدن به کل مجموعه می باشد. برای مثال اگر میان ابزارهای نصب شده برای برش گرم لوله، و قطر اتصال اسپلیت تی تناسب وجود نداشته باشد کل فرایند دچار چالش می شود. بنابراین برقراری تناسب میان این اجزا و فرایندها امری ضروری است.

هات تپ و عملیات انشعاب گرم
دستگاه هات تپ

برای نیل به این هدف ابتدا می بایست قدم هایی اساسی برداشته شود که در ادامه به شرح و تفصیل اشاره خواهد شد:

اولین کار لازم برای رعایت این تناسب و تعادل همگن سازی فرایندها و ابزارهایی است که در طراحی ها و برنامه ریزی ها بر سر استفاده از آن ها توافقات لازم انجام می شود. در این خصوص حتی اگر فرایندهای طراحی و برنامه ریزی در خصوص اجرای هر یک از مراحل هات تپ به صورت جداگانه انجام می شود، مجموعه طراحی و برنامه ریزی باید خروجی های خود را در قالب یک تیم کاری به مشورت با سایرین بگذارد تا هماهنگی های لازم در این خصوص صورت گیرد. برای مثال ممکن است حداکثر فشاری که از جانب محرک قرار است بر دستگاه هات تپ وارد شود، برای راه اندازی و برش گرم مناسب بوبه توسط دستگاه هات تپ کافی نباشد. در این شرایط بهتر است برنامه ریزی های لازم پیشاپیش انجام شود. تیم مهندسی اجرای hot tap باید ضخامت و جنس لوله را در نظر داشته باشد و با توجه به آن حداقل فشار مورد نیاز برای برش گرم لوله را محاسبه نماید. تنها در این صورت است که می توان محرکی متناسب با ماهیت کار را انتخاب و آن را برای فشار مورد نظر جهت اجرای هات تپ آماده سازی کرد.

نه تنها محرک، بلکه اتصالات آن نظیر شیلنگ و مولتی پلیر نیز باید توان انتقال فشار مورد نظر بر دستگاه هات تپ را داشته باشند. چه بسیار فرایندهایی که در آن ها تمامی مراحل و برنامه ریزی ها به درستی پیش رفته است و حتی محرک نیز متناسب با فشار کاری مورد نیاز برای hot tap آماده سازی شده است، اما به دلیل مولتی پلیر نامناسب، فشار مورد نظر از محرک به دستگاه hottap machine منتقل نشده است و به همین دلیل فرایند با مشکل مواجه شده است.

یا برای نمونه ای دیگر ممکن است در نتیجه تفاوت ها در سیستم و روش های طراحی، اسپلیت تی ساخته شده دارای قطری کمتر از قطر کاتر آماده شده جهت انجام عملیات هات تپ در یک سایز مشخص باشد. در این شرایط نیز بدون شک با مشکل مواجه خواهیم شد. این مهم تنها در صورت تفاوت در روش ها روی خواهد داد و از این رو تیم های سازنده اسپلیت تی و مجموعه آماده کننده دستگاه هات تپ در این خصوص هماهنگی های لازم را داشته باشند. گیر کردن کاتر به جداره اسپلیت تی به معنای ناتوانی آن در ادامه پیشروی و در نتیجه متوقف ماندن عملیات انشعاب گرم hot tap خواهد بود.

از دیگر مواردی که ممکن است در نتیجه ناهماهنگی ها میان واحدها رخ دهد عدم تناسب اتصالات با یکدیگر خواهد بود. چنان که می دانیم اتصالات از ناحیه فلنج به همدیگر متصل هستند. ولو روی اسپلیت تی نصب می شود و دستگاه هات تپ نیز روی ولو نصب خواهد شد. اگر بنا به هر دلیلی از جمله اهمال در ملاحظه سایزها یا اختلاف نظر بر سر سایز و فشار طراحی و آماده سازی اتصالات و دستگاه هات تپ فرایند به اختلال خورد، بدیهی است که پیشبرد کار مستلزم تعویض و تعمیر اتصالات خواهد بود. چنان که می دانیم اتصالات سر فلنج دار حتی در صورت هم سایز بودن در صورتی به همدیگر متصل خواهند شد که کلاس فلنج آن ها نیز مشترک باشد. در غیر این صورت پیچ و مهره کردن اتصالات روی یکدیگر امکان پذیر نخواهد بود.

تنها پس از انجام این دست هماهنگی ها، در مرحله برنامه ریزی و طراحی خواهد بود که قادریم فرایندهای اجرایی شامل ساخت اتصالات، نصب و آماده سازی و اجرای عملیات هات تپ را به پیش ببریم. در غیر این صورت انجام گام های بعدی مقرون به فایده نخواهد بود و احتمال بروز رخدادهای آسیب زا به فرایند زیاد خواهد بود.

متعاقب انجام هماهنگی های مذکور، تیم اجرایی آماده سازی ابزارها و دستگاه ها را به انجام می رساند و سپس فرایند ساخت اتصالات، تست ولو، آماده سازی دستگاه هات تپ و سایر فرایندهای پشتیبانی به انجام خواهد رسید. باید توجه داشت که پایش فرایند و بازرسی خروجی هر یک از فرایندها جزو الزامات کاری تیم های هات تپ محسوب می شود و در هر مرحله هم کیفیت و صحت خروجی و هم هماهنگی و تناسب آن با فرایندهای موازی باید مورد پایش و بررسی قرار گیرد. بعد از انجام مقدمات فوق می توان از صحت اجرای عملیات هات تپ به بهترین شکل ممکن مطمئن بود.

کوپن هات تپ
هات تپ

انتخاب یک مجموعه یا فرد به عنوان بازرس و مدیر فرایندها می تواند اقدامی راهگشا و مفید جهت انجام بی کم و کاست عملیات هات تپ باشد. به عبارتی دیگر تیم های طراحی و مهندسی می توانند به نیابت از خود یک ناظر برای پایش هر یک از فرایندها و مراحل اجرای کار گرم hot tap را برگزینند و او را مسئول سنجش صحت هر یک از فرایندها گردانند. ناظر فرایند هات تپ در واقع واسطه میان فرایندهای مهندسی و اجرایی، و نیز عاملی است که صحت فرایندهای اجرایی هات تپ را مورد تأیید و بررسی قرار می دهد. بروز اختلال در هر یک از مراحل اجرایی کار گرم هات تپ می تواند منشأ آسیب های اقتصادی و فنی و اعتباری آشکار برای مجری hot tap باشد. برگزیدن ناظر فرایندها می تواند از دامنه دار شدن ایرادات بروز یافته پیشگیری کند و باعث شود حتی در صورت بروز ایراد، مشکل ایجاد شده پیش از آن که در فاز اجرایی خود را بروز دهد، در همان مرجله آماده سازی و پشتیبانی فرایند هات تپ رفع شود و به این ترتیب از تبعات و دامنه ایراد به طرز محسوسی کاسته شود.

پاوریونیت محرک دستگاه هات تپ

عملیات انشعاب گیری به روش گرم یا هات تپ بر حسب قابلیت های هر شرکت صنعتی دامنه و کیفیت متفاوتی را ایجاب می کند. شرکت پیشگام صنعت ابزار توان انجام عملیات هات تپ از سایز ½ اینچ تا ۷۲ اینچ را به صورت عملی داراست. به این معنا که تا این سایز مورد تست و بازرسی عملی قرار گرفته است. این در حالی است که ما به لحاظ فن آوری قادریم تا سایز ۱۰۶ اینچ را نیز انشعاب گیری کنیم. گرچه این رقم مورد بازرسی عملی قرار نگرفته است، اما داده های ما، دستورالعمل ها، طراحی ها و توان عملیاتی تجهیزات و نیروی انسانی مان، با ما اجازه چنین ادعایی را می دهد.

لازم به ذکر است کمتر در بازار محصولات دستگاه هات تپ در مختصات جهانی دستگاهی پیدا می شود که قادر به انجام عملیات انشعاب گیری تا این سطح باشد، اما شرکت پیشگام صنعت ابزار در یک فرایند مطالعاتی و با تقویت تیم های تحقیق و توسعه در درجه اول توانست دستگاه خریداری شده را تقویت کند و آن ها را برای انجام عملیات های انشعاب گیری سنگین تر با سایزهای بزرگ تر آماده کند، و در درجه بعد خود توانست دستگاه هایی را بسازد که نسبت به نمونه های مشابه خارجی دارای قدرت و توان بیشتر و انجام عملیات انشعاب گیری در سایزهای بزرگ تر هستند.

 

در هات تپ دستگاه هات تپ از طریق پاوریونیت هیدرولیکی تغذیه میشود
نمونه پاوریونیت هیدرولیکی استفاده شده در یکی از عملیاتهای انشعاب گرم هات تپ

بدیهی است عملیات سنگین تر روی خطوط لوله حاوی سیالات پرفشار یا انشعاب گیری های سایز بزرگ که درگیری بیشتر دستگاه هات تپ با لوله را اقتضا می کند، علاوه بر تقویت دستگاه هات تپ، تقویت و ارتقای سطح فنی سایر تجهیزات و ماشین آلات پشتیبانی فرایند را اقتضا می کنند. عملیات اجرایی انشعاب گرم علاوه بر دستگاه هات تپ نیازمند برخی تجهیزات پشتیبانی و تقویت کننده عملکرد می باشند که بدون آن ها انجام کارهای اجرایی امکان پذیر نخواهند بود. ابزارهای جوشکاری، ابزارهای تست و بازرسی، ابزارها و تجهیزات اندازه گیری و مواردی از این قبیل، از جمله لوازم انجام عملیات انشعاب گیری به روش گرم می باشند.

اما مهم ترین دستگاهی که برای انجام عملیات hot tap مورد نیاز خواهد بود موتورهای تغذیه و محرک دستگاه هات تپ برای عملکرد می باشند که اصطلاحاً پاور یونیت یا پاورپک خوانده می شوند. دستگاه های Hot tap یا از نوع دستی هستند که برای انشعاب های سبک و سایز کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. اما در سایر موارد باید از دستگاه هایی استفاده کرد که دارای گیربکس هستند و به این ترتیب نیروی لازم از طریق موتوترهای محرک پاور یونیت به آن ها تزریق خواهد شد. موارد استفاده از پاور یونیت برای hot tap به شرح زیر می باشند:

  • زمانی که سایز انشعاب از یک حد اقلی بالاتر باشد و دستگاه های هات تپ دستی برای آن موجود نباشد. از طرفی نیروی کار نیز نمی تواند از طریق نیروی دستی خود عملیات سوراخ کاری و برش لوله به اندازه سایز مورد نظر را انجام دهد.
  • زمانی که ضخامت لوله بالا باشد و برش آن فرایندی طولانی مدت باشد. در این صورت نیز نیروی کار قادر به انجام عملیات هات تپ نخواهد بود و بهتر است از دستگاه های hot tap گیربکس دار استفاده کرده و دستگاه به پاور یونیت متصل شود.
  • زمانی که فشار سایل درون لوله بالا باشد و نیروی زیادی از جانب سیال به دستگاه هات تپ حین پیشروی وارد شود. در این صورت نیز استفاده از پاور یونیت ضروری است.
  • زمانی که جنس لوله از آلیاژ فولادی سخت و غیر قابل برش توسط نیروی انسانی باشد. در این شرایط بدون شک نیروی کار در حین hottapping دچار خستگی مستمر خواهد شد و مدام نیازمند قطع عملیات و استراحت خواهد بود. این امر صحت و کیفیت فرایند را تحت الشعاع قرا خواهد داد.
  • زمانی که سایز انشعاب گیری بالا باشد و به گونه ای باشد که نتوان از دستگاه های هات تپ دستی استفاده کرد. باید اشاره شود که سایز بالاتر انشعاب به معنای درگیر شدن بیشتر کاتر دستگاه هات تپ با لوله خواهد بود و این امر زمان انجام فرایند هات تپ و نیروی لازمه جهت برش کامل لوله را بیشتر خواهد کرد.
پاور یونیت برای انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ
پاوریونیت هیدرولیکی برای انجام عملیات هات تپ در سایز متوسط- مستقر در کارگاه شرکت پیشگام صنعت ابزار

دستگاه پاور یونیت یا پاور پک یک محرک هیدرولیکی یا پنوماتیکی است که نیروی از طریق آن وارد گیربکس شده، و در نتیجه مکانیزم و ساز و کار خاص گیربکس، حرکت شفت و متعاقب آن حرکت دورانی کاتر دستگاه هات تپ به منظور انجام فرایند برش به وقوع می پیوندد. برای انجام عملیات های سبک تر می توان از پاور یونیت های پنوماتیکی استفاده کرد، اما در زمانی که عملیات انشعاب گیری روی خطوط لوله سخت و پرفشار انجام می شود توصیه بر این است که حتماً از پاور یونیت تغذیه هیدرولیکی برای انجام عملیات هات تپ استفاده شود. این دستگاه ها توان و بار فشار بالاتری نسبت لبه محرک های پنوماتیکی دارند و از این رو قابلیت بیشتری برای انجام صحیح و دقیق عملیات هات تپ خواهند داشت.

یک پاوریونیت هیدرولیکی دارای منبع تغذیه برق است. پاوریونیت هیدرولیکی شامل یک الکتورموتور، مخزن انباشت روغن هیدرولیکی، پمپ، تسویه و کانکتورهای ورودی و خروجی جریان روغن هیدرولیکی به دستگاه هات تپ می باشد. نحوه عملکرد پاور یونیت هیدرولیکی برای عملیات هات تپ به این نحو است که با اتصال دستگاه به برق و روشن کردن آن، الکتروموتور فعال شده و ضمن درگیری با پمپ، انرژی الکتریکی را تبدیل به انرژی مکانیکی می کند. پمپ حاوی انرژی مکانیکی با روغن هیدرولیکی درگیر بوده و به این ترتیب ضمن فعال شدن روغن را به حرکت و سیلان وا می دارد. این سیلان به کانکتورهای ورودی و خروجی رسیده و به این ترتیب روغن از مجرای خروجی پاور یونیت وارد شیلنگ های انتقال روغن به دستگاه هات تپ می شود. به این ترتیب گیربکس دستگاه هات تپ فعال شده و ضمن فعالیت روغن هیدرولیکی را به شیلنگ انتقال روغن به دستگاه پاوریونیت هدایت می کند.

روند ذکر شده تا زمانی که عملیات هات تپ ادامه خواهد داشت به صورت مستمر و پیوسته در جریان است و در نهایت با اتمام عملیات انشعاب گیری گرم hot tap، با خاموش کردن جریان برق پاور پک، دستگاه غیر فعال می شود. لازم به ذکر است در محل ورود روغن هیدرولیکی به کانکتورها می بایست حتماً صافی ها و تسویه کننده هایی وجود داشته باشد تا از ورود املاح و مواد زائد ولو ریز و کوچک به درون شیلنگ ها و انتقال آن ها به دستگاه هات تپ ممانعت شود.

در صورت عدم رعایت این نکته گیربکس دستگاه هات تپ در معرض آسیب خواهد بود و در صورت تکرار این فرایند ممکن است شاهد تخریب گیربکس دستگاه hot tap شویم.

شرکت پیشگام صنعت ابزار نیز در اغلب فرایندهای هات تپ گیری خود از دستگاه های پاور یونیت هیدرولیکی استفاده می کند. این دستگاه ها به جهت توان و قدرت بالاتر ضریب ایمنی بالاتری دارند و از این رو ما استفاده از آن را برای انجام عملیات هات تپ ترجیح می دهیم.

اندازه گیری در هات تپ

هات تپ از جمله فرایندهای صنعتی است که در برخی از مراحل باید بسیار دقیق و در تلورانس های بسیار پایین انجام شود. عملیات هات تپ به لحاظ فنی و ایمنی بسیار حساس است و از این رو در تمامی فازها باید به دقت به داده های حاصل از اندازه گیری هر یک از متغیرها توجه داشت تا عملیات بدون ایجاد کوچک ترین ایرادی به اتمام برسد.اهمیت فاکتور اندازه گیری دقیق متغیرها زمانی آشکارتر می شود که بدانیم تمامی برنامه ریزی ها و طراحی ها، و فرایندهای اجرایی از طریق داده هایی انجام می گیرند که محصول اندازه گیری ها هستند. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می کنیم.

مهندسی هات تپ
هات تپ

تیم مهندسی پس از بازدید از سایت در قدم اول باید در خصوص انتخاب نوع اتصال تصمیم گیری کند. انجام طراحی اتصال مورد نظر نیز از گام هایی است که مهندسین می بایست انجام دهند، و بدیهی است که تمامی این گام ها پس از دریافت اطلاعات فنی خط لوله یا مخزن صورت خواهند گرفت. تجزیه و تحلیل، امکان سنحی و طراحی کاملاً وابسته به داده های دریافتی است. مجری هات تپ و مهندسین طراح وی بر اساس داده هایی نظیر سایز لوله، سایز انشعاب، ضخامت لوله، فشار سیال، دمای آن و مواردای از این قبیل در خصوص انتخاب نوع اتصال و طراحی و ساخت آن تصمیم می گیرند. حال فرض کنید که داده های دریافتی در این خصوص دچار ایراد و اشتباه باشند. در این صورت بدیهی است که باید انتظار سوء عملکرد و بروز ایراد را داشته باشیم. در صورتی که به هر دلیلی هر یک از این فرایندها دچار ایراد شوند کل عملیلات با خدشه مواجه خواهد شد. برای مثال کافی است که ضخامت سنجی به نحوی صحیح انجام نگرفته باشد؛ در این صورت بدیهی است که متریال اتصالی که می بایست ساخته شود نادرست انتخاب می شود و پس از نصب اتصال و حین هات تپ، یا بعد آز آن این بی دقتی می تواند تبعات زیان بار خود را نشان دهد.

در خصوص فرایند ساخت اتصال نیز اوضاع به همین منوال است. ممکن است تیم مهندسی هات تپ تمامی طراحی ها را به درستی انجام داده باشند و نقشه و دستورالعمل ها آماده عملیاتی شده باشند، و از طرفی تیم سازنده اتصال نیز مهارت کافی را داشته باشند، اما فقط به دلایل کوچک نظیر عدم کالیبراسیون ابزارهای اندازه گیری و بروز ایراد در زوایه ها و ابعاد، اتصال نادرست از آب دربیاید و کل کار را مخدوش سازد. برای مثال تصور کنید تراز مورد اسفاده سازندگان اتصال کالیبره نبود و دارای خطای مشهود باشد. در این صورت بسیاری از زوایا اشتباه از کار درامده و به این ترتیب کار خروجی خوبی نخواهد داشت.

در خصوص نصب و جوشکاری اتصال روی لوله یا مخزن نیز باید توجه داشت در صورتی که تراز یا سایر ابزار نصب دارای عملکرد صحیح نباشند ممکن است فرایند نصب دچار ایراد شود و اتصال در زاویه ای مغایر با آن چه مد نظر بود نصب شود. فرایندهای تست جوش و تست فشار نیز به همان میزان اندازه گیری ها و بازرسی های مذکور شایان توجه می باشند و در خصو آن ها نیز باید از بهترین ابزارهای تست استفاده کرد. بارها و بارها پیش آمده است به دلیل استفاد از گیج های نامناسب و غیر ستاندارد، یا نا متناسب با شرایط کار حین انجام تست های فشار، تیم های بازرسی و اجرایی هات تپ دچار اشتباه محاسباتی شده و به این ترتیب عملیات با مخاطراتی مواحه شده است. برای مثال تصور کنید ولوی که می باید پیش از هات تپ در محل نصب شود به درستی مورد بررسی تست فشار قرار رفته نشده باشد. بدیهی است پس از نصب ممکن است از ناحیه چنین ولوی دچار خطا و بروز ایراد شویم. یا تصور کنید که تست جوش اسپلیت تی یا سایر قطعاتی که جوشکاری روی شان انجانم شده است صحیح نبوده باشد. باز هم این ایراد خطاهای خود را در مراحل بعدی نشان خواهد داد.

خود دستگاه هات تپ نیز از این منظر شایان توجه است. چنان که می دانیم دستگاه به همراه کلیه قطعات  و تجهیزاتش پیش از انجام هات تپ مورد بازرسی و آماده سازی قرار می گیرد. این دستگاه بر حسب سایز انشعاب، میزان پیشروی مورد نیاز، ضخامت و جنس لوله و مواردی از این قبلی آماده سازی می شود. بنابراین روی دستگاه هات تپ نیز پیش از عملیات باید تنظیماتی انجام شود. انجام صحیح این تنظیمات در درجه اول مشروط به دقت ابزارهای تنظیمات مذکور می باشد. سایزبندی ها و بازرسی ها توسط این ابزار انجام می شود. در صورتی که به لحاظ فاکتورهای اندازه گیری ایرادی داشته باشند، این ایراد خود را در قالب خطا به کل پروسه تسری می دهد و به این ترتیب ممکن است عملیات هات تپ دچار مشکل شود.

حین اجرای هات تپ نیز بار دیگر باید نسبت به دقت ابزارهای اندازه گیری و تست اطمینان حاصل شود. خصوصاً گیج های سنجش فشار سیال و نیز گیج نشان گر فشار وارده بر پاور یونیت در این مرحله حائز اهمیت می باشند. به علاوه اگر دمای لوله در سطح نامتعارفی باشد ناحیه عملیاتی هات تپ باید به لحاظ فاکتورهای دمایی روی لوله مورد بررسی مستمر قرار گیرد که این امر هم ابزارهای اندازه گیری دقیق را می طلبد.

ابزارهای اندازه گیری یی که در مراحل مختلف عملیات هات تپ مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

  • متر
  • تراز
  • ضخامت سنج
  • ابزار تست فشار هیدرو استاتیک
  • فشار سنج
  • کولیس
هات تپ
هات تپ

از آن چه گفته شد می توان پی به اهمیت فاکتور اندازه گیری در عملیات انشعاب گرم هات تپ برد. ابزارهایی نظیر دماسنج، فشار سنج، ضخامت سنج، گیج های اندازه گیری شاخص های مختلف، ابزارهای اندازه گیری نظیر متر و….، ضخامت سنج ها، ابزارهایانداز ه گیری فشار یا دستگاه های تست هیدرواستاتیک و مواردی از این قبیل همگی باید حین انجام مراتب عملیاتی کار کالیبره و مطمئن باشند و کمترین تلورانس خطای ممکن را به ما نشان دهند. هر کدام از این ابزارها می توان منشأ یک فاجعه حین هات تپ یا پس از آن باشد. از این رو به جاست که تا جای ممکن نسبت به این ابزارهای اندازه گیری دقت و اهتمام ویژه را داشت تا عملیات هات تپ با صحت و دقت کامل به انجام برسد.

هات تپ – اتصال هات تپ – دستگاه هات تپ – انشعاب هات تپ

دستگاه هات تپ

دستگاه هات تپ دارای تکنولوژی خاص و ابزاری است که از طریق آن می توان انشعاب گیری را بدون مسدود کردن جریان سیال و نیاز به قطع فعالیت های جاری واحد صنعتی به انجام رساند. دستگاه های هات تپ تولیدی شرکت های مختلف کارکردهای مشابهی دارند اما ممکن است بر حسب تجارب و فرمول های فنی و مهندسی هر یک از واحدهای مذکور تفاوت های نسبی با یکدیگر داشته باشند. به طور کلی دستگاه هات تپ ماشینی است که از طریق آن انشعاب گیری گرم از خطوط لوله انجام می شود. در واقع زمانی که سیال درون لوله در جریان است می توان با نصب یک سری اتصالات خطوط لوله نظیر اسپبلیت تی و سدل نیپل، کانال ورودی یک انشعاب جدید را مهیا کرد و روی آن ولو مناسب با شرایط خط لوله و ماده جاری در آن را نصب کرد. سپس با استفاده از دستگاه hot tap متناسب و تنظیم شده بر حسب سایز انشعاب، عملیات انشعاب گیری گرم روی لوله انجام می شود. در این عملیات دستگاه هات تپ ابتدا آماده می شود و سپس تست های لازم روی آن انجام می شود تا مطمئن شویم که توان تحمل فشار عملیات را خواهد داشت. پس از آن دستگاه روی ولو نصب شده و عملیات انشعاب گیری گرم آغاز می شود. در این عملیات ابزار برنده دورانی دستگاه هات تپ ضمن پیشروی به سمت جلو حرکت می کند و با برش لوله در هر دور دوران خود فرایند برش را به انجام می رساند. با اتمام فرایند برش و جدا شدن کامل لوله به سایز انشعاب، قسمت بریده شده ضمن عقب نشینی دستگاه hot tap بیرون آمده و به این ترتیب انشعاب جدید به سایز مورد نظر حاصل می شود.

اجرای عملیات هات تپ روی خطوط لوله برای انشعاب گرم
هات تپ

شرکت پیشگام صنعت ابزار از اولین مجریان عملیات هات تپ محسوب می شود که در زمینه تأمین تجهیزات و ارائه خدمات هات تپ حدود ۲۰ سال سابقه داد. انجام بالغ بر ۴۵۰۰ عملیات انشعاب گرم (hot tap) در اقصی نقاط کشور برگ زرینی در سوابق کاری و عملکردی ما محسوب می شود و همین امر اعتماد مشتریان چهت واگذاری عملیات ها انشعاب گیری گرم به پیشگام صنعت ابزار را بسیار تسهیل کرده است. این شرکت علاوه بر انجام عملیات دارای تجهیزات و ابزارهای لازم جهت انجام مشاوره، بازرسی فرایندها، آموزش استانداردهای هات تپ، آموزش عملیاتی و مواردی از این قبیل است. قابلیت های ما در زمینه خدمات انشعاب گرم به شرح زیر قابل شمارش است:

  • انجام عملیات انشعاب گیری به روش گرم در انواع سایز ها از ½ تا ۷۲ اینچ
  • انجام عملیات هات تپ تا فشار ۱۲۰ بار
  • سابقه انجام عملیات انشعاب گیری گرم روی خطوط لوله از دمای منفی ۱۰ درجه سانتیگراد تا خطوط لوله حاوی بخار با دمای ۴۰۰ درجه سانتیگراد
  • انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ به صورت عمودی، افقی و در راستاها و زوایای مختلف
  • آموزش فرایندهای هات تپ شامل آماده سازی دستگاه، انجام تست ها و بازرسی های لازم، اجرای عملیات hot tap و مواردی از این دست
  • آموزش استانداردهای مربوط به عملیات hot tap صادره از مؤسسات معتبری نظیر API و ASME
  • مشاوره در خصوص انتخاب بهترین روش انشعاب گیری از خطوط لوله
  • مشاوره در خصوص انتخاب نوع اتصال اعم از اسپلیت تی، سدل نیپل یا ولدولت برای انجام عملیات انشعاب داغ
  • آموزش و تدوین دستورالعمل های نگهداری و تعمیرات تجهیزات hot tap

شرکت پیشگام صنعت ابزار علاوه بر موارد ذکر شده خود دارای توانمندی در واردات و تأمین تجهیزات هات تپ می باشد. این شرکت اساساً فعالیت خود را تحت عنوان وارد کننده و تأمین کننده تجهیزات ارائه خدمات صنایع نفت و گاز آغاز کرد و همچنان بخش زیادی از فعالیت های این واحد صنعتی و بازرگانی را تأمین تجهیزات خطوط لوله شامل می شود. واردات دستگاه های هات تپ شرکت میراژ انگلستان که از معتبرترین برندهای تولید کننده محصولات hot tap می باشد از جمله سوابق این شرکت در زمینه تأمین تجهیزات می باشد. این شرکت آماده است برحسب نیاز مشتریان ماشین های هات تپ و تجهیزات مربوط به آن را وارد کرده و در اسرع وقت تحویل مشتریان گرامی بدهد. ما در خصوص محصولاتی که تحویل می دهیم ضمانت های لازم را نیز داده و خدمات زیر را برای مشتریان فراهم می کنیم:

  • راه اندازی دستگاه هات تپ
  • آموزش راه اندازی hot tap machine
  • آموزش کار با دستگاه هات تپ به پرسنل اجرایی
  • آموزش کار با موتور تغذیه یا پاور یونیت دستگاه هات تپ
  • دو سال گارانتی دستگاه hot tap
  • ۱۰ سال خدمات پس از فروش
  • تعمیر دستگاه هات تپ هر زمان که نیاز به انجام تعمیرات لازم را داشت
مهندسی هات تپ
هات تپ

بنابراین خدمات و تعهداتی که شرکت پیشگام صنعت ابزار در زمینه انشعاب گیری داغ ارائه می دهد بیش از خدمات مربوطه توسط خود شرکت های تولید کننده دستگاه های مذکور است و ما خود را مسئول می دانیم علاوه بر خدماتی که واحدهای تولید کننده به مشتریان ارائه می دهند خود نیز ایشان را در حفظ و نگهداری دستگاه و استفاده بهینه از آن جهت بروز کمترین آسیب روی دستگاه های هات تپ یاری می رسانیم. با توجه به حساس بودن این دستگاه ها و قیمت نسبتاً بالایی که دارند استفاده بهینه و اصولی از آن ها در کنار داشتن برنامه نگهداری و تعمیرات جامع آن از اهمیت بالایی برخوردار است و نا در این زمینه بیشترین یاری را به مشتریان گرامی خواهیم رساند. شرکت پیشگام صنعت ابزار نه تنها در خصوص دستگاه هایی که خود وارد کرده و به فروش رسانده است، بلکه در خصوص ماشین آلات hot tap که مشتریان از طرق دیگر نیز تهیه و تأمین کرده اند نیز حاضر به همه نوع همکاری است. با توجه به این که ما خود مجری عملیات اجرایی انشعاب داغ می باشیم نسبت به خلل و فرج کار و جزئیات دستگاه هات تپ و عملکرد آن اشراف کافی را داشته و در صورت نیاز مشتریان آماده ایم در اسرع وقت بهترین خدمات اعم از تعمیر و رفع عیوب، اصلاح فرایندها، تدوین دستورالعمل نگهداری و تعمیرات ستگاه  و مواردی از این قبیل را به انجام برسانیم.

ما همچنین در خصوص ارائه مشاوره در زمینه انتخاب بهترین دستگاه هات تپ بر اساس مقتضیات و شرایط فنی مورد نیاز واحدهای صنعتی نیز دارای توانمندی می باشیم و در صورت درخواست مشتریان متعهدانه این کار را به انجام خواهیم رساند.

هات تپهات تپ لوله گاز

هات تپ و شاخص های بهره وری

هات تپ از جمله تکنولوژی های مدرن در حوزه های نفت و گاز می باشد که دارای مصارف و کاربردهای متعددی می باشد و از این رو واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی هر از چند گاه احتیاج به این عملیات پیچیده خطوط لوله خواهند داشت. فن آوری انشعاب گیری گرم یا هات تپ در مقایسه با سایر روش ها دارای مزایای عدیده ای است و به همین دلیل واحدهای صنعتی که در صدد بهره وری بیشتر و استفاده بهینه از تکنولوژی های به روز دنیا می باشند بیشتر تمایل به بهره گیری از آن دارند.

هات تپ گیری دارای اصول و الزاماتی می باشد که رعایت آن ها مستلزم تجربه و دانش بالاست و هر مجری تازه کاری قادر به انجام آن نیست. شاید بتوان گفت اصلی ترین دلیل مقاومت واحدهای صنعتی در پذیرش فن آوری هات تپ در همین نکته باشد. آن ها ترجیح می دهند به جای روی آوردن به فن آوری های ناشناخته که آزمون خود را نزدشان پس نداده اند، به سراغ آن دسته فعالیت های موازی بروند که با وجود هزینه و زمان بیشتر مطمئن تر می باشند چرا که پیش از این نزد برنامه ریزان واحد مذکور تجربه شده اند و واحد صنعتی از آن بهره برده است. از این رو واجدهای صنعتی زیر بار پذیرش فرایندهایی که آن ها را تبدیل به مجری متبحر عملیات هات تپ خواهد کرد نخواهند رفت. این امر به ظاهر دارای مزایایی برای آن هاست چرا که بدون نیاز به پذیرش هزینه های ناشی از وارد کردن یک تکنولوژی جدید یعنی هات تپ می توانند به روش سنتی نیاز خود در انشعاب گیری را رفع کنند، اما باید توجه داشت که این مزیت فقط در ظاهر ماجرا یک فایده به حساب می آید و در میان مدت و طولانی مدت عوارض خود را در رقابت با سایر واحدها نشان خواهد داد. در جهان امروز پذیرش جدیدترین و بدیع ترین فعالیت ها یک الزام محسوب می شود و تنها بنگاه هایی قادر به تداوم بقای خود خواهند بود که به این مهم همت گمارند، اما بدون شک راهکارهایی برای به حداقل رساندن عوارض و نواقصی که یک فن آوری جدید نظیر هات تپ می تواند داشته باشد وجود دارد و می توان با تمسک به آن ها بر مشکلات فائق آمد.

هات تپ
هات تپ

در عصر امروز که تکنولوژی مرزها را در نوردیده و مدام در حال ارتقا و افزایش بازدهی و کارآیی می باشد فاصله گیری از دستاوردهای روز دنیا یک اصل محسوب می شود و بدیهی است که هر بنگاه اقتصادی یا مجتمع صنعتی، اگر در مقابل این موج شتاب گیرنده تحولات صنعتی و اقتصادی مقاومت کند در مقایسه با رقبا دچار ضعف خواهد شد و طبیعتاً در صورت تداوم این روند از فرایند رشد و توسعه باز خواهد ماند.

البته این به معنای پذیرش بی قید و بند اقتضائات عصر جدید نخواهد بود. این امر مسلم است که واحدهای صنعتی باید با احتیاط و نظرداشت ریسک های احتمالی فن آوری های جدید به آن ها روی بیاورند اما اصل ورود به اقتضائات جدید انکارناپذیر است. در عوض، واحدهای صنعتی می توانند با حساب گری و انجام ممطالعات مهندسی دقیق بهترین بهره را از دستاوردهای صنعتی جدید نظیر هات تپ ببرند.

در خصوص انشعاب گیری گرم یا هات تپ واحدهای صنعتی می توانند به جای تکیه بر توان خود از مجریانی استفاده کنند که دارای خدمات تخصصی این فن آوری هستند. اگر یک واحد صنعتی در صدد برآید عملیات های انشعاب گیری خطوط لوله یا مخازنش را خود با اتکا به نیروی انسانی و دانش خود به انجام برساند می بایست در درجه اول به میزان قابل توجهی هزینه های سخت افزاری به منظور تهیه تجهیزات من جمله دستگاه هات تپ را متحمل شود. شکی نیست که پذیرش این هزینه ها آن هم از سوی مچتمعی که ممکن است نیازی محدود و کم شمار به عملیات هات تپ داشته باشد چندان منطقی به نظر نمی رسد. از طرفی، علاوه بر هزینه های فوق، می بایست اپراتورها و مهندسانی آشنا به فرایند و دارای تجربه نسبی در زمینه اجام هات تپ به ستخدام بگیرد و در غیر این صورت خود می بایست نسبت به آموزش ایشان اقدامات لازم را به عمل آورد. طبیعی است که این قسم موارد همگی مستلزم صرف هزینه خواهد بود، گرچه به نظر می رسد بخش اعظم آن ها هزینه های اولیه خواهد بود و پس از صرف آن ها بر میزان هزینه ها در عملیات های بعدی هات تپ کاسته خواهد شد، اما واقع امر به این گونه نیست. هر عملیات جدید هات تپ می تواند اقتضائات و شرایط فنی منحصر به فرد خود را داشته باشد و برای یک نیروی کار و مهندس نیمه متبحر دشواری ها و عدم اطمینان هایی به همراه داشته باشد به طوری که ضریب ریسک عملیات هات تپ به دلیل عدم لحاظ تمامی متغیرهای دخیل بالا برود. نیروی فعال در زمینه انجام عملیات هات تپ باید دارای تبحر و شایستگی کافی باشد تا عملیات های اجرایی برای وی جنبه آموزشی و تجربی نداشته باشد. طبق استانداردها و الزاماتی که تعیین شده است نیز کلیه فرایندهای مربط به عملیات هات تپ می بایست توسط نیروی کار واجد صلاحیت و شایسته برای آن انجام پذیرد. استادارد API 2201 که مربوط به نکات فنی و ایمنی عملیات هات تپ می باشد به صراحت و در قالب یک بخش چداگانه بر این مهم تأکید دارد.

دستورالعمل هات تپ
هات تپ

علاوه بر این ممکن است عملیات های هات تپ مختلف در سایزهای انشعاب گیری متنوع انجام شوند به طوری که یک دستگاه هات تپ پاسخگوی تمامی آن ها نباشد. در این شرایط واحد صنعتی مذکور چاره ای جز تهیه چند دستگاه هات تپ نخواهد داشت.

اما بهترین راهکار برای رفع این قید و بندها از یک طرف، و در عین حال استفاده و بهره گیری از تکنولوژی مقرون به صرفه هات تپ، به کارگیری از توان آن دسته مجریانی است که به طور تخصصی ارائه دهنده خدمات انشعاب گرم هات تپ به شمار می روند. در این زمینه می توان به پیمانکارانی رجوع کرد که در زمینه انجام این دسته خدمات دارای تبحر و دانش کافی می باشند. البته مجتمع صنعتی مذکور باید در جریان کلیه مراحل و مراتب مطالعاتی و اجرایی عملیات انشعاب گیری گرم هات تپ باشد و حتی کوچک ترین متغیری نباید از دیده ایشان مغفول بماند، چرا که حساسیت های این عملیات اجازه هیچ گونه ریسکی را نمی دهد.

تکنولوژی هات تپ در واقع جایگزین روش سنتی شده است که مستلزم صرف زمان و هزینه بسیار بالاتری بود. تکنولوژی پیشین که کبد تپ یا برش سرد خوانده می شد مستلزم آن بود که در درجه اول خط لوله یا مخزن به صورت کامل از سیال تخلیه شود؛ به طوری که نه تنها از سیال بلکه از مواد شیمیایی قابل احتراق و رسوبات آن نیز چیزی باقی مانده باشد. پس از تخلیه کامل خط عملیات برش سرد روی لوله انجام می شد و در ناحیه برش اتصال و خط لوله یا تجهیزات جدید نصب می گردید. بزرگ ترین ایراد این روش این بود که واحد صنعتی مجبور بود به منور انشعاب گیری چندین روز کلیه فعالیت های مجتمع را تعطیل کند؛ چرا که خط لوله می بایست تخلیه می شد. علاوه بر این، نیروی انسانی زیادی هم درگیر در ماجرا می شد ضمن آن که ایمنی عملیات نیز بر خلاف ظاهر چندان بالا نبود، چرا که به هر دلیلی ممکن بود سیال یا مواد شینیایی ساطع شده و باقی مانده از آن در محیط باقی مانده و در نتیجه تصادم با حرارت ناشی از برش سرد دچار احتراق و متعاقب آن آتش سوزی یا انفجار شوند.

هات تپ
هات تپ

اما در روش هات تپ بسیاری از این مشکلات رفع شده است، بزرگ ترین شان عدم نیاز به تعطیل کردن فعالیت های مجتمع است. به عبارتی واحد صنعتی می تواند برنامه کاری تحت روال و برنامه ریزی خود را حفظ کند و در عین حال عملیات انشعاب گیری از طریق هات تپ روی آن انجام شود. به این ترتیب در هزینه ها به میزان بالایی صرفه جویی می شود چرا که فرایندها در جای خود باقی می مانند. علاوه بر این، ایمنی کار در صورتی که مجری عملیات متبحر و دارای شایستگی باشد سیار بالاتر خواهد بود. کلیه تجهیزات عملیات هات تپ از جمله دستگاه هات تپ به گونه ای طراحی و ساخته می شوند که کار به صورت کاملاً ایمن و بدون بروز هر گونه نشتی یا سانحه دیگر به اتمام برسد، مگر آن که پیمانکار یا مجری کار گرم دارای تبحر کافی نباشد.

از آن چه گفته شد می توان نتیجه گرفت انشعاب گرم هات تپ یک فن آوری به روز بوده و استفاده از آن ضرورت عصر حاضر محسوب می شود اما بهره گیری بهینه از آن مستلزم اجرای هات تپ توسط مجریان متبحر می باشد که دارای صلاحیت لازم باشند. شرکت پیشگام صنعت ابزار با انجام حدود ۴۵۰۰ عملیات انشعاب گرم هات تپ در این زمینه تخصص و دانش و تجربه کافی را داراست. این عملیات ها در شرایط کاری و محیطی متفاوت و تحت اقضائات متنوع به انجام رسیده اند و از این حیث می توان گفت شرکت پیشگام صنعت ابزار بر ابعاد وسیعی از انجام عملیات اشراف کامل حاصل کرده است.

واحدهای صنعتی می توانند با رجوع به این قسم مجریان عملیات هات تپ نیازهای شان در زمین هانشعاب گیری را به بهترین نحو ممکن برطرف کنند. بدیهی است به کار گیری از مجریان هات تپ هزینه های خاص خود را به همراه خواهد داشت که اصلی ترین آن هزینه دریافت خدمت می باشد اما محاسبات به نحو آشکاری ثابت خواهند کرد که این قسم هزینه ها هم در مقایسه با روش های سنتی برش سرد و هم در مقایسه با شرایطی که واحد صنعتی در صدد باشد خود به انجام عملیات هات تپ همت گمارد کمتر خواهد بود. البته برخی مجتمع های صنعتی به دلیل تکثر عملیات های انشعاب گیری و از آن جا که اغلب عملیات های مذکور سایزهای مشابه هم دارند با تهیه دستگاه هات تپ خود به انجام آن دست می زنند که اقدامی منطقی به نظر می رسد اما در صورتی که قرار باشد به منظور انجام چند عملیات معدود انشعاب گیری گرم هات تپ واحدهای صنعتی به تهیه و تدارک لوازم سخت افزاری و نرم افزاری انجام عملیات دست بزنند طبیعی است که بهره گرفتن از مجریان تخصصی عملیات هات تپ منطقی تر باشد.

پروژه هات تپ- فیلم و تصاویر

هات تپ خط لوله یک فرایند چند مرحله ای دارای مراتب متعدد و فرایندهای متنوع است که انجام و اتمام آن مستلزم انجام تمامی این فرایندها روی خطوط لوله و اتصالات آن می باشد. اصولاً خدمات عملیاتی روی خطوط لوله و سایت های نفتی و گازی اغلب دارای فرایندهای متعدد می باشند، به این معنی که چندین عملیات فنی را در هم ادغام کرده اند. یکی از دلایل این امر ماهیت چند بعدی و چند کارکردی این عملیات هاست. برای مثال عملیات هات تپ در واقع یک فرایند بزرگ به منظور برش و انشعاب گیری از لوله حاوی سیال است. حال اگر چنین فرایندی ابداع و تکامل نمی یافت، برای انجام همین فرایند و به منظور دست یافتن به همین هدف، چندین فرایند مجزا می بایست جداگانه و با صرف زمان و هزینه های مجزا و مستقل از هم به انجام برسند. این در حالی است که دستگاه و تکنولوژی هات تپ تمام این فرایندها را در خود ادغام کرده است و به همین دلیل، نفس عملیات انشعاب گرم خود دارای فرایندهای متنوع است.

از میان فرایندهای متعدد مذکور جوشکاری اصلی ترین فرایند در گام های آماده سازی عملیات هات تپ تلقی می شود. در واقع آن چه صحت یک عملیات انشعاب گرم را در درجه اول تعیین می کند، جوشکاری است. چه بسا تمامی فرایندهای آماده سازی دستگاه هات تپ به انجام رسیده اما به دلیل جوشکاری نامناسب فیتینگ، حین انجام عملیات دچار نشتی، بیرون آمدن سیال، کشف سوراخ و شکاف روی خطوط جوش و مواردی از این قسم شویم. از سوی دیگر ممکن است عدم کیفیت خطوط جوش حین انجام عملیات و حتی ظرف مدت زمان های کوتاه پس ار انجام عملیات نیز خود را نشان ندهد و با گذر زمان و به دلیل فرسوده شدن خطوط جوش بی کیفیت، شاهد نشتی و ایراداتی از این قسم باشیم. بنابراین جوشکاری دارای نقش بسیار برحسته در خدمات هات تپ لبوده و مجری عملیات باید نسبت به آن بیشترین حساسیت ممکن را بروز دهد.

این فیلم در واقع خلاصه ای از مراحل انجام عملیات هات تپ به همراه تصاویر مربوط به آن ها را نشان می دهد. فیلم و توضیحات آن مربوط به عملیات هات تپ روی خطوط لوله پارس جنوبی است که با پیمانکاری شرکت IPMI به انجام رسید. البته لازم به ذکر است فیلم فقط مراحل عملیاتی انجام هات تپ را نشان می دهد و به مراحل پیش آماده سازی نظیر ساخت اتصال نمی پردازد. نکته مهم در مورد فیلم این است که به دلیل پیچیدگی کار مذکور و شرایط ویژه ای که داشت، بینندگان بخشی از فرایندهای اقتضایی عملیات هات تپ را نیز مشاهده خواهند کرد. برای مثال عملیات در زاویه ۴۵ درجه نسبت به زمین انجام گرفته است و از این حیث برای تثبیت جایگاه و موقعیت دستگاه هات تپ و ممانعت از اعمال فشار از طرف دستگاه به ولو و لوله، اهرم هایی کار گذاشته شده اند. در صورتی که این اهرم ها وجود نداشته باشند، وزن دستگاه با توجه به زاویه قرارگیری آن، بدون شک باعث پیچیدن ولو روی لوله و کج تابی ولو و لوله خواهد شد. این مشکل می تواند مجموعه را دفرمه و از حالت و ساختار آلیاژی نرمالش خارج کند. این مورد و مواردی از این قبیل جزو فرایندهای رایج در عملیات هات تپ محسوب نمی شوند. عملیات های انشعاب گرم هات تپ اغلب به صورت عمودی یا افقی انجام می گیرند و انجام عملیات هات تپ زاویه دار چندان مرسوم نمی باشد.

آن چه در این فیلم دارای اهمیت می باشد، این نکته است که عملیات هات تپ دارای مراحل جداگانه متعددی است و مجری هات تپ برای این که قادر به تحویل یک پروژه به مناسب ترین شکل ممکن باشد، باید در خصوص تمامی این فرایندها دانش فنی و تجربه کافی را داشته و اندوخته باشد. در غیر این صورت انجام عملیات برای وی مقدرو نیست. به کارگیری از اپراتورهای متبحر و مجرب نیز سویه دیگر جریان است که در صورن فقدان شان بدون شک عملیات شکست خواهد خورد یا با ایرادات عدیده مواجه خواهد شد. در ادامه هر یک از مراحل اجرایی عملیات هات تپ به همراه فرایندهای فنی و اجرایی آن مرحله به شرح زیر ارائه می گردد.

  1. Manufacturing Fitting (Welding, Grinding and Torch Cutting)

عملیات هات تپ به یک فیتینگ جهت ورودی انشعاب جدید نیاز دارد. در واقع عملیات هات تپ به منظور گرفتن یک انشعاب جدید به منظور توسعه خط لوله یا دسترسی به لوله موجود می باشد. در هر صورت به یک فیتینگ نیاز است تا به لوله یا مخزن نصب شود و عملیات هات تپ روی آن انجام گیرد تا از مجرای آن خط لوله توسعه جدید را نصب کرد یا به لوله و سیال جاری در خط موجود دسترسی پیدا کرد. در طراحی و ساخت فیتینگ باید نهایت دقت را به خرج داد. برای عملیات های انشعاب گیری روی خطوط لوله پرفشار اسپلیت تی و فول سدل پیشنهاد می شود. چنان که در فیلم نیز می بینیم، برای این عملیات به جهت حساسیت ها و فشار و سایز بالا از اتصال فول سدل که قوی تر از اسپلیت تی نیز می باشد بهره گرفتیم.

در خصوص خطوط لوله کم فشار و سایز پایین می توان از اتصال های دیگر نظیر ولدولت استفاده کرد. برای مخازن و نیز خطوط لوله دارای قطرهای بسیار بالا نیز اصولاً نمی توان از اسپلیت تی و فول سدل استفاده کرد، چرا که این دو اتصال دور تا دور لوله را پوشش می دهند و قطر خارجی ان را کاملاً می گیرند. بنابراین در خصوص مخازن، تانکرها و لوله های قطر بزرگ استفاده از این نوع از فیتینگ ها قابل توجیه و امکان پذیر نیست.

چنان که اشاره شده است، اصلی ترین فرایندها در ساخت فیتینگ عبارتند از جوشکاری، سنگ زنی و برش گاز و هوا. بهتر است برای افزایش دقت در فرایند برشف از دستگاه بولینگ استفاده شود. سنگ زنی نیز معمولاً به منظور مسطح کردن سطوح و رفع خلل و فرج ها پس از برش انجام می شوند. ممکن است پس از انجام برش لایه برش خورده دچار برجستگی های ضمختی باشد، به طوری که انجام عملیات جوشکاری روی خطوط آن ها امکان پذیر نباشد. در این صورت آسان ترین راه برای رفع مشکل سنگ زنی لایه ها و تسطیح شان است.

جوشکاری نیز اصلی ترین فرایند در ساخت فیتینگ محسوب می شود. قطعات و اجزای فیتینگ ها از روش جوشکاری به هم متصل می شوند. بسته به شرایط کار و طراحی های انجام شده، و در چارچوب دستورالعمل ها، پاس های جوش از روش های قوس الکتریکی و آرگون به انجام می رسند و در نهایت برای اطمینان حاصل کردن از صحت عملکرد، تست جوش روی خطوط اتصال قطعات فیتینگ انجام می شود.

  1. Installing the fitting on pipe or vessel (Balancing and Welding)

در مرحله نصب فیتینگ روی لوله یا مخزن دو متغیر نقش کلیدی دارند؛ یکی بالانس کردن و نصب فیتینگ در مکان دقیق مورد نظر، و دیگری کیفیت بالا در جوشکاری اتصال روی لوله یا مخزن. بنابراین ابتدا فیتینگ به دقت در محل قرار داده شده تراز و نصب می گردد و سپس جوشکاری جهت نصب آن روی لوله یا مخزن انجام می شود. در این مرحله نیز جوشکاری به لحاظ میزان اهمیت حرف اول را می زند چرا که مقاومت فیتینگ در مقابل سیال درون لوله بستگی به کیفیت جوشکاری آن روی لوله دارد.

  1. Testing the fitting (NDT test include of: PT, UR, Radiography…)

پس از نصب برای کسب اطمینان از کیفیت جوشکاری فیتینگ روی لوله یا مخزن، روی خطوط جوش تست جوش انجام می شود تا هر گونه برآمدگی، برجستگی، فرورفتگی، خوردگی، چاله جوش و ایراداتی از این نظر شناسایی شود. همچنین تست مذکور فیله جوش ایجاد شده را نیز مورد پایش قرار می دهد. انواع تست های جوش وجود دارند که برای کاربردهای متنوع مورد استفاده قرار می گیرند. تست مایع ناقذ، تست پرتونگاری، اولتراسونیک و … از جمله تست های جوش می باشند که در تست جوشکاری فیتینگ روی لوله یا مخزن نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

البته باید اشاره کرد مجری این مرحله کارفرما می باشد. پیمانکار مجاز است جهت سنجش کیفیت کار خود تست های مورد نظر خویش را روی خطوط جوش انجام دهد اما این تست ها ضامن کیفیت جوش نخواهند بود. تنها آزمون و تأییدیه کارفرما می تواند جواز مجری عملیات برای انجام مراحل بعدی عملیات هات تپ باشد.

  1. Installing Valve on fitting (Screwing)

سپس یک ولو متناسب با ویژگی های خط لوله و انشعاب انتخاب شده و پس از انجام تست های لازم روی اتصال نصب و پیچ و مهره می شود. ولوها نیز به فراخور ماهیت پروژه متنوع هستند و برای سیالات مختلف حاوی فشارهای متنوع می توان از ولوهای توپی، پروانه ای، دروازه ای و… استفاده کرد. به منظور آب بندی محل اتصال ولو به فیتینگ از یک گسکت متناسب با اتصال استفاده می شود. گسکت بین ولو و اتصال قرار گرفته و پس از پیچ و مهره شدن ولو، کاملاً محل اتصال را آب بندی و از بروز نشتی ممانعت می کند.

  1. Installing Hot Tap machine on valve (Screwing)

دستگاه هات تپ که پیش از این آماده و متناسب با عملیات هات تپ پیش رو مجهز شده است روی ولو پیچ و مهره می شود و مجموعه برای انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ آماده می گردد. اکنون می توان اتصالات موتور محرک را روی دستگاه هات تپ متصل کرده و دستگاه را برای روشن کردن آماده ساخت. دستگاه باید در برابر فشار سیال کاملاً آب بند، و تجهیزات برش آن یعنی کاتر و الماسه های برش حتما متناسب با جنس لوله و سایر مشخصات فنی خط انتخاب و نصب شده باشند. در صورت بروز اشتباده در این مرحله مشکلاتی حین انجام هات تپ بروز خواهند یافت که رفع و جبران شان دشواری های خاص خود را دارد. لازم به ذکر است برای موتور محرک در اغلب اوقات از پاورپک های هیدرولیکی استفاده می شود که توسط تیوب ها و کانکشن ها به دستگاه هات تپ متصل می شوند.

  1. Performing Hot Tap operation (Cutting with Hot Tap machine)

در نهایت عملیات سوراخکاری و برش گرم لوله انجام می شود. در این مرحله شفت به آرامی پیشروی کرده و برش لوله یا مخزن توسط کاتر انجام می گیرد. سرانجام و پس از اتمام برش، شفت به جای پیشین خود باز می گردد و عملیات هات تپ به اتمام می رسد.

پس از اتمام سوراخکاری سرویس به اتمام رسیده است و انسعاب ایجاد شده روی لوله یا مخزن برای انجام فرایندهای اصلاحی یا تعمیری آماده شده اند.