یکی از کاربردهای عملیات انشعاب گرم یا هات تپ مسدود ساختن خطوط لوله است. در عملیات انسداد خطوط لوله جریان سیال از یک نقطه از لوله به طور کامل قطع می شود و به این ترتیب از ورود سیال به ادامه مسیر جلوگیری به عمل می آید. برای انجام این کار می توان از روش های مختلف استفاده کرد. یکی از رایج ترین راه ها برای نیل به این هدف تخلیه خط لوله و رسوب زدایی و پاک سازی آن، و سپس برش سرد لوله و انسداد آن از نقطه ای است که می خواهیم جریان از آن به بعد مسدود شود. اما این روش هزینه، زمان و نیروی انسانی هدر رفته بالایی را به همراه خواهد داشت و بله همین دلیل می توان به جای آن از عملیات هات تپ یا انشعاب گرم استفاده کرد. با استفاده از روش هات تپ دیگر نیازی به تخلیه لوله و پاک سازی آن وجود نخواهد داشت و در حالی که سیال درون لوله در جریان است می توان انسداد خط لوله را به انجام رساند.
به طور کلی هدف های انسداد خط لوله متفاوت و متنوع اند که به برخی از آن ها می توان به شرح زیر اشاره کرد:
- در برخی مواقع ممکن است کارفرمای مجتمع به هر دلیل در صدد باشد جریان سیال را از یک نقطه مشخص مسدود کرده و جریان سیال را از آن پس به مسیر دیگر و خط لوله ای دیگر منتقل کند. در این شرایط انسداد خط لوله به روش هات تپ بهترین راهکار محسوب می شود.
- در برخی دیگر از مواقع کارفرما در صدد است به کلی جریان سیال را از یک نقطه به صورت کامل متوقف کند. در این شرایط نیز انسداد خط لوله به روش هات تپ مناسب ترین راه به نظر می رسد.
- در برخی مواقع بخشی از خط لوله دچار آسیب و خرابی می شود. ایراداتی نظیر ترک خوردگی، نشتی و مواردی از این قیم می توانند آسیب های غیر قابل جبران برای یک مجتمع ایجاد کنند، خصوصاً در زمانی که سیال از نوع خطرناک و آسیب زا می باشد باید به سریع ترین طریق ممکن عملیات انسداد را انجام داد و در این راستا نیز هات تپ بهترین راهکار به حساب می آید.
- در برخی مواقع خط دچار آسیب شده است و تدوام فعالیت آن برای مجتمع چندان ضروری نمی باشد. در این صورت هم می توان با انسداد خط لوله به صورت موقتی، بخش آسیب دیده لوله را مسدود کرده و عملیات تخلیه و تعمیر آن بخش را به انجام رساند، بدون این که نیازی به تخلیه سیال از ناحیه سالم و آسیب ندیده لوله وجود داشته باشد. در این شرایط نیز هات تپ بهترین راهکار محسوب خواهد شد.
در هر یک از شرایط فوق هات تپ بهترین راهکار و ابزار برای انسداد خط لوله محسوب خواهد شد. این روش به روز به ما اجازه می دهد فرایندهای تعمیراتی، توسعه خطوط، انتقال خطوط و تغییر مسیر را بدون نیاز به تخلیه لوله انجام دهیم و همین امر به واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی کمک شایانی خواهد کرد که بدون نیاز به تخلیه خطوط و تقبل هزینه های ناشی از آن فرایندهای مذکور را به انجام برسانند.
شرح فرایند انسداد خط لوله به ترتیب مراحل زیر خاوهد بود:
- ابتدا یک اتصال چهارشاخه ساخته شده و روی لوله نصب و جوشکاری می شود. این اتصال معمولاً سایز به سایز خواهد بود تا پلاگ انسداد خط لوله از مجرای انشعابی آن عبور کند اما در صورتی که پلاگ قابلیت انبساط و گسترش در درون لوله را داشته باشد می توان از اتصالات ردیوس سایز نیز استفاده کرد. لازم به ذکر است پیش تر تست فشار هیدرواستاتیک روی این اتصال انجام شده است.
- پس از نصب اتصال ولو روی آن نصب می شود و سپس تست فشار هیدرواستاتیک روی مجموعه انجام می شود.
- دستگاه هات تپ روی ولو نصب می شود و پیشروی دستگاه به منظور انجام عملیات انشعاب گیری آغاز می شود. در این فرایند دستگاه هات تپ باید آن قدر پیشروی کند تا هر دو جداره لوله را به صورت کامل بریده و در نهایت کوپن دو سر لوله را استخراج کند. بنابراین پیشروی آن در مقایسه با یک عملیات هات تپ معمولی به مراتب بیشتر خواهد بود. دلیل ساخت اتصال چهارشاخه به جای سه شاخه نیز در همین نکته است که دستگاه هات تپ قدرت مانور و پیشروی بالا به منظور برش کامل هر دو جداره لوله را داشته باشد. پس از اتمام فرایند، دستگاه عقب نشینی کرده و از روی ولو باز می شود.
- حال می توان عملیات انسداد خط لوله را به انجام رساند. دستگاه انسداد خط لوله یا استاپل پیشاپیش مجهز به یک پلاک مسدود کننده شده است که به فراخور نیاز پروژه به صورت دائم یا موقتی درون لوله جاگذاری خواهد شد. عملیات پیشروی دستگاه انسداد خط لوله آغاز می شود و پلاگ د رون لوله قرار گرفته می شود تا جایی که کاملا سطح درونی لوله را از هر چهت پوشش داده و مانع برون رفت سیال و جریان آن در ادامه مسیر شود. به این ترتیب پلاگ توانسته است عملیات انسداد خط لوله را به صوزرت کامل و جامع به انجام برساند.
پس از اتمام فرایند، پلاگ در محل باقی می ماند و دستگاه انسداد خط لوله به بیرون عقب نشینی می کند تا از مجموعه خارج شود. این فرایند در کمترین زمان ممکن بدون تزاحم در سایر فرایندها و با صرف هزینه پایین در مقایسه با روش های سنتی انجام می شود. البته باید اشاره شود که انجام صحیح این فرایند مستلزم به مار گماردن اپراتورها و نیروی کار متبحر و آشنا و مسلط به الزامات خطوط لوله می باشد. در غیر این صورت فرایند با مشکل مواجه خواهد شد و روند انجام کار نه تنها به هدف نمی رسد بلکه می تواند باعث تخریب فرایندهای جاری و چه بسا آسیب ها و سوانح جبران ناپذیر شود.